Οι λόγοι που ένα παιδί λέει ψέματα ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία του και την αναπτυξιακή φάση του.
Επιπλέον, ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά με καλύτερες γνωστικές ικανότητες, τείνουν να λένε πιο πολλά ψέματα. Αυτό συμβαίνει, διότι το ψέμα απαιτεί πρώτα να διατηρεί την αλήθεια στο μυαλό και στη συνέχεια να διαστρεβλώνει αυτές τις πληροφορίες.
Είναι σημαντικό να κατανοήσετε την αιτία που το παιδί σας λέει ψέματα.Ποιο είναι το κίνητρό του και τι μήνυμα θέλει να σας μεταφέρει. Αυτό το μήνυμα είναι σημαντικό να το αποκωδικοποιήσετε.
- Συνήθως τα παιδιά που καταφεύγουν συχνά στο ψέμα, είναι παιδιά που νιώθουν ανασφάλεια. Διακρίνονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση και αποζητούν με αυτό τον τρόπο τη μεγαλύτερη προσοχή και αποδοχή των γονιών τους.
- Έχει παρατηρηθεί ότι παιδιά πουν ζουν σε ένα αυστηρό και επικριτικό οικογενειακό περιβάλλον, συχνά καταφεύγουν στο ψέμα. Έτσι το χρησιμοποιούν σαν ένα τρόπο άμυνας του υπεραπαιτητικού και συναισθηματικά «μονωμένου» οικογενειακού περιβάλλοντός τους.
Αναπτυξιακά στάδια και ψέματα.
- 2-3 χρονών:Το παιδί σε αυτήν την ηλικία μόλις έχει ξεκινήσει να ξεχωρίζει τη διαφορά ανάμεσα στο τι είναι πραγματικό και το φανταστικό. Επομένως, το να λέει πράγματα που εσείς θεωρείτε ψέματα είναι μάλλον συνηθισμένο. Επίσης, μπορεί να πρόκειται για μια ενστικτώδη αντίδραση απέναντι στον θυμό που αντιλαμβάνεται ότι σας έχει προκαλέσει με κάποια συμπεριφορά του. Ουσιαστικά μέσα από τα ψέματα νομίζει ότι διορθώνει την κατάσταση.
- 4-5 χρονών:Σε αυτήν την ηλικία, το παιδί λέει ψέματα από επιλογή, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κάτι αρνητικό. Τα παιδιά αυτής της ηλικίας τείνουν να πειραματίζονται με τη συμπεριφορά τους. Επομένως, το παιδί μπορεί να πει ένα ψέμα για να τσεκάρει τα όριά σας και να καταλάβει τι επιπτώσεις έχει αυτού του είδους η συμπεριφορά. Προσοχή! Αυτό είναι και το καθοριστικό στάδιο, αφού τώρα το παιδί θα πρέπει να κατανοήσει ότι το ψέμα είναι λάθος και μη αποδεκτό στην οικογένειά σας.
- Μετά τα 6 έτη:Πλέον το παιδί έχει κατανοήσει τον μηχανισμό του ψεύδους. Γνωρίζει δηλαδή ότι ένα ψέμα μπορεί να το βοηθήσει να ξεγλιστρήσει από μια δύσκολη κατάσταση ή ότι μπορεί να τιμωρηθεί αν το ψέμα του γίνει αντιληπτό. Ουσιαστικά, το παιδί χρησιμοποιεί το ψέμα από επιλογή, αλλά παράλληλα γνωρίζει και με ποιο σκοπό το κάνει. Με λίγα λόγια, σε αυτήν την ηλικία το παιδί προσπαθεί όντως να σας παραπλανήσει ή να σας χειριστεί και ψεύδεται συνειδητά.
Τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς.
Το πώς θα χειριστείτε την κατάσταση έχει να κάνει με την ηλικία του παιδιού και την αιτία που λέει ψέματα. Για να σταματήσει να λέει ψέματα, πρέπει να του εξηγήσετε για ποιον λόγο η συμπεριφορά του αυτή δεν είναι σωστή.
Έτσι, θα πρέπει να του εξηγήσετε ότι προκύπτουν θέματα εμπιστοσύνης, τα οποία ένα παιδί άνω των 4 ετών μπορεί να κατανοήσει.
Αν το παιδί είναι σε μια ηλικία που ψεύδεται συνειδητά, η προσέγγισή σας θα πρέπει να είναι η ανάλυση της αιτίας των ψεμάτων του παιδιού.
Η φράση «λες ψέματα», επειδή ενέχει την επίκριση και καθιστά το παιδί αμυνόμενο. Δεν το βοηθά λοιπόν, να αναλάβει την ευθύνη του όποιου λάθους διέπραξε. Αντ’ αυτής προτιμότερη είναι η φράση «θα ήθελα να μου πεις την αλήθεια» ή «θα ήθελα να ακούσω τα γεγονότα όπως πραγματικά έγιναν. Αν δεν είσαι τώρα έτοιμος/η, σκέψου το όσο θέλεις, μπορώ να σε περιμένω».
Η αγνόηση από τους γονείς της συγκεκριμένης συμπεριφοράς συχνά οδηγεί στην σταδιακή απόσβεσή της.
Επίσης να θυμάστε ότι αποτελείτε παράδειγμα για τα παιδιά σας. Γι αυτό όταν οι δικές σας σχέσεις διέπονται από ειλικρίνεια, τότε το παιδί θα μάθει να κάνει το ίδιο. Επιπλέον πρέπει τα παιδιά να διαπαιδαγωγούνται ώστε να γίνουν υπεύθυνοι ενήλικες και να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους, είτε αυτές είναι θετικές είναι αρνητικές.
Αν το παιδί σας εξακολουθεί να λέει συστηματικά ψέματα και σε ηλικία μεγαλύτερη των έξι ετών, τότε καλό θα ήταν να απευθυνθείτε σε κάποιον ψυχολόγο. Επίσης μέσω της παιγνιοθεραπείας και της ψυχοεκπαίδευσης , μπορεί να βοηθηθεί το παιδί . Να καταλάβει δηλαδή την αξία της αλήθειας και ότι δεν χρειάζεται να καταφεύγει κανείς στα ψέματα.
