Ο ναρκισσιστής γονέας, μπορεί να έχει ένα σύνολο χαρακτηριστικών προσωπικότητας, όπως ο εγωκεντρισμός, η επικριτικότητα και η αναζήτηση προσοχής.
Εάν υποψιάζεστε ότι έχετε μια ναρκισσιστική μητέρα ή πατέρα, μπορεί να αναρωτιέστε πώς να τους αντιμετωπίσετε για να διατηρήσετε τόσο την ευημερία σας όσο και τη σχέση σας μαζί τους.
Σε αυτό το άρθρο,περιγράφεται το πώς να καταλάβετε εάν έχετε έναν ναρκισσιστή γονέα, τρόπους αλληλεπίδρασης μαζί του και τρόπους που μπορεί να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε.
Ναρκισσισμός ή Ναρκισσιστική Διαταραχή Προσωπικότητας;
Κάποιος που είναι ναρκισσιστής δεν ζει απαραίτητα με ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας (ή οποιαδήποτε διαταραχή προσωπικότητας). Ο ναρκισσισμός δεν είναι διάγνωση, αλλά αναφέρεται σε ένα σύνολο χαρακτηριστικών προσωπικότητας.
Ναρκισσιστής Γονέας: Σημάδια
Η γενετική, η παιδική ηλικία, οι πρώιμες σχέσεις, η γενική προσωπικότητα και η ιδιοσυγκρασία του γονέα σας, το τραύμα και άλλοι παράγοντες επηρεάζουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του. Τα χαρακτηριστικά των ναρκισσιστών γονέων μπορεί να περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- Εστιάζουν όλο τον χρόνο και την προσοχή της οικογένειας στον εαυτό τους
Οι ναρκισσιστές χρειάζονται συνεχή επικύρωση για να αναπληρώσουν τη χαμηλή τους αυτοεκτίμηση. Τείνουν επίσης να εστιάζουν περισσότερο στα δικά τους συναισθήματα παρά σε αυτά των άλλων ανθρώπων. Με έναν ναρκισσιστή γονέα, αυτό μπορεί να εκδηλωθεί σαν να θέλει πάντα να είναι το επίκεντρο της προσοχής της οικογένειας.
- Δεν δείχνουν ενδιαφέρον ή συμπόνια για τα παιδιά τους ή άλλα μέλη της οικογένειάς τους
Οι ναρκισσιστές άνθρωποι εστιάζουν στον εαυτό τους και σκέφτονται τις ανάγκες τους πάνω από τις ανάγκες των άλλων. Έτσι, ένας ναρκισσιστής γονέας μπορεί να δείχνει λίγη ή καθόλου ανησυχία ή συμπόνια για άλλα μέλη της οικογένειας. Μπορεί να ανησυχούν περισσότερο για το πώς τα συναισθήματα και η συμπεριφορά σας τους επηρεάζουν, όχι για το πώς μπορεί να αισθάνεστε εσείς ή άλλα μέλη της οικογένειας.
- Δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη όταν τα πράγματα πάνε στραβά
Οι ναρκισσιστές μπορεί να κατηγορήσουν άλλους ανθρώπους όταν ένα σχέδιο καταρρέει, ακόμα κι αν αυτοί φταίνε. Η παραδοχή των δικών τους λαθών ή ελαττωμάτων μπορεί να συντρίψει την ήδη ασταθή άποψή τους για τον εαυτό τους.
Επομένως, ποτέ δεν θα παραδεχτούν πως έχουν άδικο ή έκαναν κάτι λάθος, αντίθετα χωρίς καν να το σκεφτούν θα κατηγορήσουν τους άλλους, ακόμα κι αν αυτοί οι άλλοι είναι τα παιδιά ή ο σύντροφός τους.
- Συνεξάρτηση ή έλεγχος
Οι ναρκισσιστές γονείς, μπορεί να είναι υπερβολικά ελεγκτικοί, ώστε να μπορεί να βεβαιωθούν ότι κάθε κατάσταση πηγαίνει με τον δικό τους τρόπο. Συχνά, η αυτοεκτίμησή τους δεν είναι αρκετά υψηλή για να αντιμετωπίσουν τις αναποδιές. Μπορεί επίσης να έχουν έναν συνεχή φόβο ότι θα εγκαταλειφθούν, κάτι που τους οδηγεί να το αντισταθμίσουν με το να είναι συνεξαρτημένοι στις σχέσεις.
- Επιβολή κυριαρχίας, μέσω φόβου ή χειραγώγησης
Οι ναρκισσιστές θα κάνουν ό,τι μπορούν για να βεβαιωθούν ότι έχουν τον έλεγχο μιας σχέσης ή μιας κατάστασης, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι ασκούν έλεγχο κυριαρχώντας, ενσταλάζοντας φόβο ή χειραγωγώντας. Επειδή το κύριο μέλημά τους είναι ο εαυτός τους, ένας ναρκισσιστής γονέας θα χρησιμοποιήσει αυτές τις τακτικές για να σας κάνει να συμπεριφέρεστε με τον τρόπο που θέλει.
- Θα πειράζει, θα κοροϊδεύει ή θα εκφοβίζει
Ένας ναρκισσιστικός γονιός μπορεί να προσπαθήσει να σας μειώσει,μέσω πειράγματος, κοροϊδίας ή εκφοβισμού, ώστε να φαίνεται πάντα ανώτερος από εσάς. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούν να ασκήσουν έλεγχο πάνω σας.
- Δείχνουν αγάπη, αλλά υπό όρους
Ένας ναρκισσιστής γονιός μπορεί να σας κάνει να νιώσετε ότι δεν θα σας αγαπήσει αν κάνετε ή πείτε ορισμένα πράγματα. Η «συγκρατημένη» αγάπη είναι ένας τρόπος για να ενσταλάξουν τον φόβο για να σας ελέγξουν περαιτέρω.
Ως παιδί, μπορεί να μην είχατε πολλές επιλογές από το να προσπαθήσετε να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις του ναρκισσιστή γονέα. Αν σας μεγάλωσε ένας νάρκισσος, θα έχει αναμφισβήτητα κάποιο αντίκτυπο στον τρόπο που βλέπετε τον εαυτό σας και τον ρόλο σας στον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να έχετε αναπτύξει τοξικά χαρακτηριστικά ή μη χρήσιμους τρόπους σκέψης για την αξία και την αίσθηση της αξίας ή του σκοπού σας. Ίσως έχετε περάσει χρόνια προσπαθώντας να ευχαριστήσετε ή να κερδίσετε την αναγνώριση, τον σεβασμό και την αγάπη από έναν ναρκισσιστή γονέα μόνο για να απογοητεύεστε συνεχώς.
Το να μεγαλώνετε με ένα ναρκισσιστή γονέα, δημιουργεί πολλές ανασφάλειες και έντονα αρνητικά συναισθήματα.
Έτσι λοιπόν, είναι πολύ πιθανό να παρατηρείτε στον εαυτό σας:
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
- Αισθήματα χρόνιας ντροπής ή ενοχής
- Υπερβολική ευαισθησία στην κριτική ή την απόρριψη
- Δημιουργία εξαρτημένων σχέσεων, όπου προσπαθείτε να «κερδίσετε» αγάπη και επικύρωση
- Κατάθλιψη και άγχος, τα οποία προκαλούνται από την έλλειψη δέσμευσης ή ανεξαρτησίας κατά την παιδική ηλικία
- Κακή κατανόηση και επιβολή των ορίων
- Μη υγιή συναισθηματική ρύθμιση
- Ανταγωνιστικότητα (προκειμένου να κερδίσετε την αγάπη)
- Αίσθημα ότι δεν σας αξίζει η επιτυχία και η ευτυχία
- Αυτοκαταστροφικές και αυτοτραυματιστικές συμπεριφορές
Ναρκισσιστής γονέας: Πώς να τον αντιμετωπίσω
Η ενασχόληση με ναρκισσιστές γονείς είναι μια επιλογή ως ενήλικας. Ίσως χρειαστεί να λάβετε κάποιες δύσκολες αποφάσεις που περιλαμβάνουν τον καθορισμό νέων ορίων σχετικά με το τι θα ανεχτείτε και τι δεν όχι. Μπορεί να χρειαστεί χρόνος για να καταλάβετε τι είδους σχέση (αν υπάρχει) θέλετε να έχετε με αυτόν τον γονέα. Να έχετε στο μυαλό σας, ότι ενδεχομένως υπάρξουν σκαμπανεβάσματα στη σχέση σας.
Όταν βρίσκεστε σε οποιαδήποτε σχέση με έναν ναρκισσιστή, είναι καλό να δίνετε προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα και τη συναισθηματική σας ευεξία. Οι ναρκισσιστές μπορούν να εξαντλήσουν την ενέργειά σας και να διαστρεβλώσουν τα γεγονότα σε σημείο που μπορεί να αναρωτιέστε αν είστε εσείς το πρόβλημα. Αυτό συμβαίνει επειδή πάντα σας έκριναν και σας κατηγορούσαν για όλα.
- Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι έχετε να κάνετε με έναν ναρκισσιστή
Λάβετε υπόψη ότι θα είναι δύσκολο να αλλάξετε τη συμπεριφορά ενός ναρκισσιστή γονέα ή να τον κάνετε να κατανοήσει πραγματικά πώς νιώθετε. Να έχετε κατά νου, ότι η ενσυναίσθηση, είναι κάτι που τον διακατέχει και ορίζει όλες τις σχέσεις και τις πράξεις του.
- Να ξέρετε ότι δεν μπορείτε να αλλάξετε τον ναρκισσιστή
Είναι αδύνατο να αλλάξετε έναν ναρκισσιστή γονέα, εκτός κι αν έχει αναγνωρίσει το πρόβλημα και θέλει να αλλάξει. Η προσπάθεια να τα αλλάξετε μόνο απογοήτευση θα σας προκαλέσει γιατί είναι απίθανο να έχετε το αποτέλεσμα που θέλετε. Αυτό όμως στο οποίο στοχεύετε, είναι να σεβαστούν τα όρια και τις επιθυμίες σας.
- Αποφύγετε να αμφισβητήσετε τον εαυτό σας
Οι ναρκισσιστές άνθρωποι μπορεί να είναι πειστικοί και μπορεί να είναι δελεαστικό να αρχίσετε να αναρωτιέστε εάν κάνετε λάθος. Αλλά είναι καλύτερο να παραμείνετε σίγουροι και να αποφύγετε να αμφισβητήσετε τον εαυτό σας. Οι ναρκισσιστές χειραγωγούν σκόπιμα για να σας κάνουν να δείτε τα πράγματα με τον τρόπο τους.
- Μην προσπαθήσετε να τους εξηγήσετε τον ναρκισσισμό
Ένα ναρκισσιστικό άτομο πιθανότατα δεν θέλει να καταλάβει τον εαυτό του ή να αλλάξει και οποιαδήποτε προσπάθεια να του εξηγήσετε τον ναρκισσισμό πιθανότατα θα πέσει στο κενό. Άλλωστε ο ναρκισσισμός, είναι ένας μηχανισμός με τον οποίο «προστατεύεται» το άτομο. Με το να μην βλέπει τις αδυναμίες και τα λάθη του, ο ναρκισσιστής προστατεύει το πληγωμένο και εύθραυστο εγώ του.
- Μην απομονώνεστε με τον ναρκισσιστή γονέα σας
Εάν καταλήξετε μόνοι με έναν ναρκισσιστή γονέα, διατρέχετε τον κίνδυνο να προσπαθήσουν να σας χειραγωγήσουν ή να ξεπεράσουν τα όρια που έχετε θέσει. Γι αυτό, θα μπορούσατε να έρχεστε σε επαφή μαζί του, μ.έσα σε ένα πιο οριοθετημένο πλαίσιο, ώστε να αποφύγετε αυτή τη συμπεριφορά. Ένα τέτοιο πλαίσιο θα μπορούσε για παράδειγμα να περιλαμβάνει κι άλλα άτομα, ή να έχετε θέσει χρονικό περιορισμό.
- Θέστε υγιή όρια
Θα χρειαστεί να είστε σταθεροί σχετικά με τα όρια που έχετε, είτε τα όριά σας αφορούν το χρόνο που θέλετε να περάσετε μαζί του είτε τα θέματα που είστε διατεθειμένοι να συζητήσετε. Εάν προσπαθούν να ξεπεράσουν αυτά τα όρια, να είστε διεκδικητικοί.
- Μην δέχεστε ψεύτικες υποσχέσεις
Ένας ναρκισσιστής γονέας μπορεί να προσπαθήσει να σας ηρεμήσει δίνοντας υποσχέσεις που δεν σκοπεύουν να τηρήσουν. Επειδή οι ναρκισσιστές άνθρωποι τείνουν να κάνουν ό,τι είναι καλύτερο για αυτούς, υποθέστε ότι δεν θα τηρήσουν αυτές τις υποσχέσεις.
- Να είστε άμεσοι και ξεκάθαροι για τον ρόλο τους στη ζωή σας
Να είστε ξεκάθαροι σχετικά με το ρόλο που θα θέλατε να παίξει ο γονιός σας στη ζωή σας, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να του πείτε ότι θέλετε αυτός ο ρόλος να είναι μικρός. Οι ναρκισσιστές γονείς μπορεί να προσπαθήσουν να ξεπεράσουν τα όρια, επομένως είναι σημαντικό να είστε σαφείς σχετικά με το είδος της αλληλεπίδρασης που θέλετε να έχετε μαζί τους.
- Αναζητήστε βοήθεια και υποστήριξη
Η αντιμετώπιση ενός ναρκισσιστή γονέα είναι δύσκολη από πολλές απόψεις. Βασιστείτε σε φίλους και αγαπημένα πρόσωπα για να σας βοηθήσουν να το αντιμετωπίσετε. Το δίκτυο υποστήριξής σας μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να σας καθοδηγήσει, εάν φοβάστε ότι μπορεί να δυσκολευτείτε να αναθρέψετε το παιδί σας ως αποτέλεσμα της ανατροφής σας.
- Να είστε πρόθυμοι να διακόψετε ή να τερματίσετε τη σχέση
Αν και δεν είναι εύκολο να τερματίσετε μια σχέση με έναν γονέα, μπορεί να είναι ο καλύτερος τρόπος δράσης εάν αισθάνεστε ότι η σχέση σας προκαλεί στενοχώρια. Εάν δεν είστε έτοιμοι να βάλετε οριστικό τέλος στη σχέση, μπορείτε επίσης να κάνετε ένα διάλειμμα και να επανεξετάσετε την κατάσταση από απόσταση.
Διαβάστε σχετικά:Ναρκισσισμός:Τι σημαίνει & Τι συμπτώματα έχει
Θεραπεία για παιδιά Ναρκισσιστών
Ως ενήλικας που μεγάλωσε από έναν ναρκισσιστή, υπάρχουν πολλές επιλογές για να τους αντιμετωπίσετε και να αντιμετωπίσετε την ανθυγιεινή οικογενειακή δυναμική και τραύμα. Δεν χρειάζεται να επαναλάβετε το παρελθόν. Μπορείτε να εργαστείτε για να μειώσετε τον αντίκτυπο του τραύματος της πρώιμης παιδικής ηλικίας για να μειώσετε τον αρνητικό αντίκτυπο στη ζωή σας.
Δεν υπάρχει καθορισμένο πρόγραμμα θεραπείας για παιδιά ναρκισσιστών.
Κάποια από τα πράγματα που θα μπορούσατε να κάνετε περιλαμβάνουν:
1)Ψυχοθεραπεία, προκειμένου να μάθετε αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης και επικοινωνίας
2)Διαβάστε και ενημερωθείτε σχετικά με το ναρκισσισμό. Καταλαβαίνοντας τι συνιστά το ναρκισσισμό, θα μπορέσετε να παρατηρήσετε πολλές συμπεριφορές και μοτίβα και να τα εξηγήσετε.
3)Μοιραστείτε τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας.
Μόνο εσείς μπορείτε να αποφασίσετε αν αξίζει τον χρόνο, τον κόπο και την ενέργειά σας να εργαστείτε σε μια σχέση με έναν ναρκισσιστή γονέα ή όχι. Ωστόσο, το να εργάζεστε για να θεραπεύσετε τον εαυτό σας από τις ζημιές που έχετε κάνει, πάντα θα αξίζει τον κόπο.
