Ο φόβος για το σκοτάδι, είναι ιδιαίτερα κοινός, ιδιαίτερα σε παιδιά νηπιακής ηλικίας. Τα περισσότερα παιδία εκδηλώνουν φοβία όταν πρόκειται να κοιμηθούν μόνα τους στο δωμάτιο με τα φώτα κλειστά.
Πού οφείλεται ο φόβος για το σκοτάδι.
Αυτή η αντίδραση θεωρείται φυσιολογική για τα παιδιά στην νηπιακή ηλικία και είναι μέρος της εξελικτικής τους ανάπτυξης. Ο φόβος για το σκοτάδι δημιουργείται όταν το παιδί αρχίζει να αντιλαμβάνεται την αίσθηση του κινδύνου. Την πιθανότητα δηλαδή, ότι μπορεί να τους συμβεί κάτι δυσάρεστο ή να το βλάψουν.
Τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας δυσκολεύονται να καταλάβουν την έννοια του πραγματικού κινδύνου (cause and effect) και συχνά τον μπερδεύουν με την έντονη φαντασία τους. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και το γνωσιακό τους επίπεδο αναπτύσσονται συχνά μη ρεαλιστικοί φόβοι για το σκοτάδι.
Πέραν όλων αυτών των φυσιολογικών αιτιών, ενδέχεται πίσω από την συγκεκριμένη παιδική φοβία να κρύβεται μια αλλαγή, καθώς είναι γνωστό ότι οι αλλαγές μπορεί να επηρεάσουν τα παιδιά αλλά και την συμπεριφορά τους. Μπορεί δηλαδή το παιδί να εκφράσει φόβο για το σκοτάδι σε μια μετακόμιση ή σε ένα νέο μέλος στην οικογένεια. Τέτοιες αλλαγές ενδεχομένως να κάνουν το παιδί να αισθανθεί παροδικά ανασφάλεια και για αυτό να εκδηλώσει φοβίες.
Διαβάστε επίσης το άρθρο για τη νυχτερινή ενούρηση.
Πότε ξεκινά η φοβία.
Συχνά, εκδηλώνεται μετά τα δύο έτη του παιδιού. Είναι σημαντικό να παρατηρείτε το παιδί και να συζητάτε μαζί του, διότι ενδέχεται να έχει αναπτύξει φοβία αλλά να μην μπορεί να την εκφράσει. Καλό είναι, το παιδί να γνωρίζει ότι μπορεί να σας μιλήσει ανά πάσα στιγμή.
Βήματα διαχείρισης του φόβου για το σκοτάδι.
- Ακούστε προσεχτικά τους φόβους που κρύβει το παιδί σας για το σκοτάδι.Τα παιδιά διαθέτουν αστείρευτη φαντασία και για αυτό μπορεί να φοβούνται ακόμα και απλά καθημερινά αντικείμενα. Για αυτό το λόγο είναι σημαντικό να μιλήσετε με το παιδί, ρωτώντας το τι ακριβώς είναι αυτό που φοβάται.
- Προσφέρετε επιχειρήματα για το γιατί δεν πρέπει να φοβάται το σκοτάδι προσαρμοσμένα στο γνωσιακό επίπεδο του.
- Επιβεβαιώστε του ότι είσαστε κοντά του κι ότι θα του προσφέρετε ασφάλεια και προστασία ότι και αν συμβεί.
- Ελέγξτε τους δικούς σας φόβους καθώς, συχνά το παιδί μιμείται και υιοθετεί τους φόβους των γονιών του.
- Διευκολύνετε την πρόσβαση του παιδιού στους διακόπτες. Έτσι, θα γνωρίζει ανά πάσα στιγμή πώς να ανοίξει το φως, κάτι που θα το κάνει να νιώθει ασφάλεια.
- Ελέγξτε το περιεχόμενο των ταινιών και των βιβλίων του παιδιού. Αποφύγετε συμμετοχή σε παιχνίδια ή βιβλία όπου εμφανίζονται τέρατα, ή ιστορίες «κακών θείων» κ.λ.π.
- Εφαρμόστε ένα σταθερό ωράριο ύπνου συνδυάζοντας κάποιες δραστηριότητες που αρέσουν στο παιδί και του προσφέρουν χαλάρωση (π.χ ένα μπάνιο, ένα παραμύθι κλπ) πριν ξαπλώσει.
- Δώστε του την ώρα του ύπνου κάποιο αγαπημένο παιχνίδι ή κάποιο αντικείμενο. Με αυτό τον τρόπο, ενισχύονται τα συναισθήματα ασφάλεια και οικειότητας.
- Μείνετε λίγο μαζί του στο κρεβάτι μέχρι να το πάρει ο ύπνος αν χρειαστεί κάποιες φορές.
- Αποφύγετε να υποχωρείτε συνεχώς στις επιθυμίες του την ώρα του ύπνου. Αν υποχωρείτε, τότε θα μάθει να συνδυάζει τον φόβο που έχει για το σκοτάδι σαν ένα μέσο να κερδίζει την
- Τέλος ένα φωτάκι νυκτός αναμμένο στο δωμάτιό του σίγουρα θα βοηθήσει.
Η ήρεμη, λογική, προσεκτική, φροντίδα και στάση των γονέων λειτουργεί καταλυτικά στην ψυχο-συναισθηματική υγεία του παιδιού. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να μιλήσετε μαζί του, καθώς έτσι θα νιώσει ότι το ακούτε και ότι πράγματι νοιάζεστε για όλα όσα αισθάνεται.
Τα παιδιά στη σχολική ηλικία αναπτύσσουν και νέους φόβους για το σχολείο, τις φυσικές καταστροφές και τους τραυματισμούς. Κάπου εκεί ο φόβος για το σκοτάδι περιορίζεται. Το παιδί αναπτύσσει τη γνωστική του ικανότητα να κατανοεί τον κόσμο και να ερμηνεύει λογικά τα φαινόμενα γύρω του. Παρόλα αυτά, η προστατευτική συμπεριφορά των γονιών διευκολύνει την εκδήλωση και την διάρκεια κάθε είδος φόβου από την πλευρά του παιδιού. Aν και οι περισσότεροι φόβοι είναι παροδικοί ενώ δεν εμποδίζουν την ομαλή ανάπτυξή του.
Τέλος, αν δείτε ότι συνεχίζεται ο φόβος για το σκοτάδι , μπορείτε να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό.
