Γιατί είναι σημαντικό να θέσετε όρια στα παιδιά σας; Και πώς μπορείτε να θέσετε υγιή όρια με αγάπη χωρίς να νιώθετε ενοχές;
Η οριοθέτηση, είναι σαν ένα προστατευτικό δίχτυ ασφαλείας που μαθαίνει στα παιδιά:
- Πώς να συνυπάρχουν αρμονικά με τους γύρω τους
- Πώς να αντιλαμβάνονται και να σέβονται τον προσωπικό τους χώρο και τον χώρο των άλλων
- Πώς να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους άμεσα και λειτουργικά.
Ο εγκέφαλος των παιδιών χρόνο με τον χρόνο αναπτύσσεται. Όσο μεγαλώνουν, ξεκινούν να συνειδητοποιούν ότι ζουν καθημερινά με άλλους ανθρώπους και προσαρμόζονται στην κοινωνική ζωή. Όμως δεν έχουν ακόμα τις δεξιότητες να διαχειριστούν τη συμπεριφορά τους με τέτοιο τρόπο ώστε να εκφράζουν τις επιθυμίες τους και ταυτόχρονα να δίνουν χώρο στους άλλους.
Θέτοντας λοιπόν όρια στα παιδιά, τους διδάσκετε :
- Την αξία της πειθαρχίας
- Του σεβασμό
- Της οργάνωση του προγράμματός τους,
- Της ενσυναίσθηση να μπαίνουν δηλαδή και στη θέση των άλλων
- Την ξεκάθαρη συνεννόηση του τι περιμένετε από εκείνα
- Ποιές συμπεριφορές είναι κατάλληλες και αποδεκτές σε κάθε συνθήκη.
Χωρίς αυτά τα παιδιά αισθάνονται χαμένα και αποδιοργανωμένα.Δεν καταλαβαίνουν πως να αντιδράσουν σε διάφορες προκλήσεις, πώς να επικοινωνήσουν στους άλλους τις επιθυμίες τους, πως να μιλήσουν χωρίς να προσβάλλουν ή πώς να εκφράσουν τα συναισθήματά τους χωρίς ακραίες συμπεριφορές.
Πώς να βάλετε όρια στα παιδιά;
Αρχικά χρειάζεται να λάβετε υπόψιν σας τις παρακάτω παραμέτρους:
Ηλικία παιδιού: Η κάθε ηλικία του παιδιού ανταποκρίνεται σε διαφορετικά στάδια ανάπτυξης. Οπότε τα όρια πρέπει να αντιστοιχούν στην εκάστοτε αναπτυξιακή βαθμίδα του παιδιού. Σύμφωνα με τη θεωρία ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του Erik Erikson, σε κάθε στάδιο ανάπτυξης το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με μία κρίση. Αν επιλυθεί επιτυχώς, τότε θέτει το άτομο ικανό να κατακτήσει την ψυχοκοινωνική ποιότητα που σχετίζεται με το αντίστοιχο στάδιο ανάπτυξης.
Για παράδειγμα στον πρώτο χρόνο ζωής του, το βρέφος εξαρτάται πλήρως από τους φροντιστές του. Σ αυτό το στάδιο, αντιμετωπίζει την κρίση «εμπιστοσύνη έναντι αμφιβολίας». Αυτό σημαίνει ότι αν οι γονείς ανταποκρίνονται σταθερά στις ανάγκες του με ζεστασιά, το βρέφος μαθαίνει να εμπιστεύεται τους ανθρώπους γύρω του. Στο δεύτερο στάδιο ανάπτυξης, έρχεται η κρίση «αυτονομία έναντι ντροπής».Αυτή αφορά την είσοδο του παιδιού στα νηπιακά χρόνια όπου μαθαίνει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα, επιλέγει τροφές και παιχνίδια και γενικά αναπτύσσει δεξιότητες ανεξαρτησίας κ.ο.κ Είναι λοιπόν καίριο τα όρια να συμβαδίζουν με την εκάστοτε ηλικία και αναπτυξιακή φάση ζωής του παιδιού.
Συνέπεια. Η συνέπεια είναι το κλειδί της επιτυχίας! Αν προσπαθείτε να οριοθετήσετε μία συγκεκριμένη συμπεριφορά του παιδιού, χρειάζεται να είστε συνεπείς στις αντιδράσεις σας, κάθε φορά που εμφανίζει συγκεκριμένη συμπεριφορά. Αν τη μία γελάτε, την άλλη είστε αυστηροί, την επόμενη είστε αδιάφοροι, τότε το παιδί θα μπερδευτεί.
Το όχι είναι αδιαπραγμάτευτο. Όταν λέτε «όχι» σημαίνει «όχι». Αν κάθε φορά που λέτε «όχι» σε κάτι, το παιδί αντιδράει ακόμα πιο έντονα για να κερδίσει το «ίσως» ή το «ναι», πρέπει να επιμείνετε. Αν υποκύψετε, τότε το μήνυμα που δίνετε στο παιδί είναι ότι το «όχι» είναι διαπραγματεύσιμο οπότε αν συνεχίσει να αντιδρά θα αλλάξει η στάση σας.
Αλλαγή αρνητικών φράσεων σε θετικές. Για παράδειγμα αντί να πείτε:« Αν αργήσεις να ντυθείς δε θα πάμε στις κούνιες» λέτε:«Ας ντυθούμε πρώτα και μετά θα πάμε στις κούνιες.». Στόχος, είναι να παροτρύνετε τα παιδιά και να τους δώσετε κίνητρο.
Γλώσσα του σώματός! Εκτός από τα λεκτικά μηνύματα που μεταφέρετε στο παιδί, στέλνετε και πάρα πολλά μη λεκτικά μηνύματα. Αυτό γίνεται με τη στάση του σώματός, με τον τόνο της φωνής και τις εκφράσεις του προσώπου. Όταν απευθύνεστε στα παιδιά, είναι προτιμότερο το καλύτερο να έρθετε στο δικό τους ύψος ώστε να έχετε άμεση βλεμματική επαφή. Επίσης καλό είναι να χρησιμοποιείτε έναν σταθερό τόνο στη φωνή σας. Ακόμα κι αν το παιδί φωνάζει, ο τόνος της φωνής σας καλό είναι να παραμένει σταθερός και ήρεμος.
Γιατί είναι ταραγμένο το παιδί; Προσπαθώντας να θέσετε ένα όριο όταν το παιδί είναι ταραγμένο και δε συνεργάζεται καλό είναι να σκεφτείτε: Μήπως πεινάει; Μήπως πονάει κάπου; Μήπως νιώθει άγχος, θυμό, μήπως είναι κουρασμένο;. Πολλές φορές όταν το παιδί βρίσκεται σε μία από τις παραπάνω καταστάσεις φέρεται προκλητικά οπότε θα βοηθήσει να δούμε αν κάτι τέτοιο συμβαίνει και να ρωτήσουμε το παιδί τι χρειάζεται.
Πρόσφερε την υποστήριξή σας στο παιδί. Κάτι που για έναν ενήλικα φαντάζει απλό, όπως το να τακτοποιήσεις το δωμάτιο σου, για το παιδί μπορεί να φαίνεται βουνό. Παροτρύνετέ το λέγοντας« Ας φτιάξουμε μαζί το δωμάτιο σου και μετά μπορούμε να διαβάσουμε μαζί ένα παραμύθι.»
Γίνετε παράδειγμα για το παιδί σας τηρώντας τα όρια που βάζετε. Αν πρέπει να φύγετε από το σπίτι σε 5 λεπτά, τότε να είστε κι εσείς έτοιμοι να αποχωρήσετε σε 5 λεπτά και όχι παραπάνω.
Τα όρια μόνο προστασία μπορούν να προσφέρουν σε ένα παιδί. Επίσης προσφέρουν κοινωνικές δεξιότητες που στην πορεία της ζωής τους είναι σημαντικές, προκειμένου να δημιουργήσουν υγιείς σχέσεις.
Πηγή: Child Mind Institute
