Αρρωστοφοβία και υπερανάλυση, δύο αλληλοσυνδεόμενες έννοιες και καταστάσεις.
Η αρρωστοφοβία, ή υποχονδρίαση, είναι μια ψυχολογική διαταραχή κατά την οποία το άτομο φοβάται υπερβολικά ότι πάσχει από κάποια σοβαρή ασθένεια. Αυτό συμβαίνει ακόμα κι αν δεν υπάρχουν αντικειμενικές ιατρικές ενδείξεις για κάτι τέτοιο. Ο φόβος αυτός μπορεί να συνδέεται στενά με την υπερανάλυση σωματικών αισθήσεων και συμπτωμάτων.
Αυτός ο συνεχής κύκλος σκέψεων και ανησυχιών μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής του ατόμου. Ας δούμε πώς συνδέεται η υπερανάλυση με την αρρωστοφοβία, πώς καταστρέφει τη ζωή και τι μπορεί να γίνει για την αντιμετώπισή της.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κορονοιός συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση της αρρωστοφοβίας, δηλαδή του υπερβολικού φόβου ασθένειας, για διάφορους λόγους. Η αβεβαιότητα, ο φόβος της μόλυνσης, η συνεχής ενημέρωση για τα κρούσματα και τους θανάτους, καθώς και τα περιοριστικά μέτρα δημιούργησαν ένα περιβάλλον έντονης ανησυχίας για την υγεία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επιδεινωθούν οι υπάρχουσες περιπτώσεις αρρωστοφοβίας, αλλά και να εμφανιστούν συμπτώματα σε άτομα που προηγουμένως δεν είχαν αντίστοιχα συμπτώματα.
Ακολουθούν οι βασικοί τρόποι με τους οποίους ο κορονοϊός συνέβαλε στην αύξηση της αρρωστοφοβίας:
1. Αυξημένη εστίαση στην υγεία και τον φόβο της μόλυνσης
Η πανδημία έφερε την υγεία στο επίκεντρο της παγκόσμιας συζήτησης. Καθημερινά, τα μέσα ενημέρωσης και οι κυβερνήσεις παρείχαν πληροφορίες για την εξάπλωση του ιού, τα συμπτώματα και τον αριθμό των θανάτων. Αυτός ο συνεχής καταιγισμός πληροφοριών αύξησε την ευαισθητοποίηση και την ανησυχία για οποιοδήποτε σύμπτωμα μπορούσε να σχετίζεται με την ασθένεια. Άτομα με προδιάθεση στην αρρωστοφοβία ή το άγχος άρχισαν να φοβούνται υπερβολικά ότι θα κολλήσουν τον ιό, ακόμη και αν δεν είχαν άμεση έκθεση σε αυτόν.
2. Υπερανάλυση των σωματικών συμπτωμάτων
Οι οδηγίες για την παρακολούθηση της υγείας και η συνεχής αναφορά στα συμπτώματα του κορονοϊού, όπως πυρετός, βήχας και δύσπνοια, οδήγησαν πολλούς ανθρώπους να υπεραναλύουν κάθε αίσθηση ή αλλαγή στο σώμα τους. Κάθε μικρή δυσφορία μπορούσε να θεωρηθεί ως ένδειξη μόλυνσης από τον ιό, προκαλώντας άγχος και φόβο ότι είχαν κολλήσει. Άτομα με αρρωστοφοβία, ή όσοι αναπτύσσουν τάση προς αυτή, κατέληγαν να εξετάζουν και να ανησυχούν για κάθε πιθανό σύμπτωμα.
3. Καραντίνα και κοινωνική απομόνωση
Η απομόνωση κατά τη διάρκεια της καραντίνας αύξησε τα επίπεδα άγχους και στρες. Η μοναξιά, σε συνδυασμό με την έλλειψη αλληλεπίδρασης με άλλους ανθρώπους, έκανε τους ανθρώπους πιο ευάλωτους στις εσωτερικές τους ανησυχίες για την υγεία. Όσοι ήταν ήδη επιρρεπείς σε ανησυχίες για ασθένειες ένιωσαν ότι δεν είχαν άμεση πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα, γεγονός που ενέτεινε τους φόβους τους.
4. Αναζήτηση ιατρικών πληροφοριών στο διαδίκτυο (cyberchondria)
Η αναζήτηση πληροφοριών για τον κορονοϊό στο διαδίκτυο έγινε κοινή πρακτική. Ωστόσο, η συνεχής αναζήτηση πληροφοριών για ασθένειες και συμπτώματα, γνωστή ως cyberchondria, επιδεινώνει την αρρωστοφοβία. Τα άτομα που περνούσαν περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο προσπαθώντας να κατανοήσουν εάν ήταν άρρωστα, συχνά κατέληγαν σε παραπληροφόρηση ή υπερβολική ερμηνεία των πληροφοριών, κάτι που αύξησε τις ανησυχίες τους.
5. Φόβος για τους άλλους
Εκτός από τον προσωπικό φόβο για ασθένεια, πολλοί άνθρωποι ανησυχούσαν υπερβολικά για την υγεία των αγαπημένων τους προσώπων, ειδικά των ευάλωτων ομάδων. Αυτό αύξησε το συνολικό άγχος και την υπερανάλυση γύρω από την πιθανότητα μόλυνσης, κάτι που ενίσχυσε την γενικευμένη αρρωστοφοβία.
6. Αβεβαιότητα και αμφιβολίες για το μέλλον
Η αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας, τα μέτρα περιορισμού, οι μεταλλάξεις του ιού και η αποδοτικότητα των εμβολίων ενίσχυσαν την αίσθηση του αβέβαιου. Η αίσθηση ότι η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου έκανε πολλούς να στρέφονται στην υπερβολική παρακολούθηση της υγείας τους ως τρόπο να διατηρήσουν κάποιον έλεγχο στη ζωή τους.
Πώς συνδέεται η αρρωστοφοβία με την υπερανάλυση
1. Εστίαση στα σωματικά συμπτώματα:
Τα άτομα με αρρωστοφοβία έχουν την τάση να υπεραναλύουν κάθε μικρή σωματική αίσθηση, όπως έναν πονοκέφαλο, έναν πόνο ή μια δυσφορία, και να υποθέτουν ότι είναι σημάδια σοβαρής ασθένειας. Η υπερανάλυση αυτή οδηγεί σε έντονη ανησυχία, που με τη σειρά της ενισχύει την αντίληψη ότι το σώμα τους είναι “άρρωστο”.
2. Κύκλος ανησυχίας:
Η υπερανάλυση μπορεί να δημιουργήσει έναν φαύλο κύκλο. Το άτομο ανησυχεί για την υγεία του, γεγονός που προκαλεί σωματικό άγχος (π.χ. αυξημένο καρδιακό παλμό, τρέμουλο). Έπειτα υπεραναλύει αυτά τα συμπτώματα ως πιθανά σημάδια σοβαρής ασθένειας. Αυτό ενισχύει την αρρωστοφοβία.
3. Αναζήτηση ιατρικών πληροφοριών:
Πολλοί άνθρωποι με αρρωστοφοβία καταφεύγουν στο διαδίκτυο για να βρουν πληροφορίες για τις υποτιθέμενες ασθένειες τους. Αυτή η υπερανάλυση των πληροφοριών, γνωστή ως “cyberchondria”, αυξάνει τις ανησυχίες και επιδεινώνει τη διαταραχή.
Διαβάστε σχετικά: Υπερανάλυση:Σημάδια & Πώς να την αντιμετωπίσεις
Πώς η αρρωστοφοβία καταστρέφει τη ζωή
1. Συνεχές άγχος και στρες:
Το άτομο βρίσκεται σε συνεχή κατάσταση άγχους, το οποίο μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή του λειτουργία, τη δουλειά, τις κοινωνικές σχέσεις και τη γενική του ευεξία.
2. Διαταραχές στη λειτουργικότητα:
Η υπερβολική ανησυχία για την υγεία μπορεί να οδηγήσει το άτομο σε αμέτρητες ιατρικές εξετάσεις, επισκέψεις σε γιατρούς. Επιπλέον συχνά αποφεύγει δραστηριότητες που θεωρεί ότι μπορούν να βλάψουν την υγεία του.
3. Κοινωνική απομόνωση:
Ο φόβος ότι μπορεί να αρρωστήσουν ή να επιδεινωθεί η κατάσταση της υγείας τους μπορεί να οδηγήσει σε αποφυγή κοινωνικών καταστάσεων και απομόνωση από φίλους και οικογένεια.
4. Χαμηλή ποιότητα ζωής:
Η συνεχής ανησυχία για την υγεία, η αδυναμία να απολαύσουν τη ζωή και το συνεχές άγχος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη συνολική ποιότητα ζωής.
Τι μπορείς να κάνεις για να αντιμετωπίσεις την αρρωστοφοβία
1. Ψυχοθεραπεία:
Η ψυχοθεραπεία είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη θεραπεία της αρρωστοφοβίας. Βοηθά το άτομο να αναγνωρίζει και να τροποποιεί τις καταστροφικές σκέψεις και πεποιθήσεις σχετικά με την υγεία.
2. Εκπαίδευση στη διαχείριση του άγχους:
Οι τεχνικές χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός, μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του άγχους και της σωματικής έντασης που συχνά συνοδεύει την αρρωστοφοβία.
4. Περιορισμός αναζήτησης ιατρικών πληροφοριών στο διαδίκτυο:
Ο περιορισμός της υπερανάλυσης και της αναζήτησης ιατρικών πληροφοριών μπορεί να μειώσει τις ανησυχίες. Συμβουλευτείτε μόνο ειδικούς γιατρούς όταν προκύπτει ανάγκη.
5. Ρεαλιστική σκέψη:
Δουλεύοντας με έναν θεραπευτή, μπορείτε να μάθετε πώς να αντιμετωπίζετε τις καταστροφικές σκέψεις και να τις αντικαθιστάτε με ρεαλιστικές και θετικές σκέψεις.
6. Εστίαση στην καλή υγεία:
Αντί να επικεντρώνεστε στο φόβο των ασθενειών, μπορείτε να εστιάσετε στην προαγωγή της υγείας σας με καλή διατροφή, άσκηση και υγιείς συνήθειες.
Η αντιμετώπιση της αρρωστοφοβίας είναι εφικτή με την κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη και τις στρατηγικές για τη διαχείριση του άγχους.
