Η κατανόηση του πώς να θέτετε προσωπικά όρια είναι απαραίτητη για την οικοδόμηση και τη διατήρηση υγιών σχέσεων.

Πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν τι σημαίνει η λέξη «όρια», αλλά δεν έχουν ιδέα τι είναι. Μπορεί να σκεφτείτε τα όρια ως κάτι σαν μια γραμμή ιδιοκτησίας ή “τοίχος” που χρησιμοποιείτε για να κρατήσει τους ανθρώπους έξω.

Αλλά τα προσωπικά όρια δεν είναι άκαμπτες γραμμές που χαράσσονται στην άμμο που είναι ξεκάθαρες για όλους.

Τα προσωπικά όρια είναι ένας τρόπος να φροντίζετε τον εαυτό σας. Όταν καταλάβετε πώς να θέσετε και να διατηρήσετε υγιή προσωπικά όρια, μπορείτε να αποφύγετε τα συναισθήματα αγανάκτησης, απογοήτευσης και θυμού που συσσωρεύονται όταν τα όρια έχουν παραβιαστεί.

Τι είναι τα προσωπικά όρια;

Τα προσωπικά όρια μπορούν να πάρουν πολλές μορφές. Μπορεί να κυμαίνονται από άκαμπτα και αυστηρά έως και σχεδόν ανύπαρκτα.

Εάν έχετε πιο άκαμπτα προσωπικά όρια,τότε ίσως:

• κρατάτε τους άλλους σε απόσταση
• φαίνεστε αποστασιοποιημένοι, ακόμη και με στενούς συντρόφους
• έχετε λίγες στενές σχέσεις
• αποφεύγετε τις στενές σχέσεις

Εάν έχετε πιο χαλαρά ή ανοιχτά προσωπικά όρια, τότε ενδεχομένως:

• εμπλέκεστε πολύ με τα προβλήματα των άλλων
• δυσκολεύεστε να πείτε «όχι» στα αιτήματα των άλλων
• μοιράζεστε υπερβολικά προσωπικά στοιχεία με άλλους
• επιδιώκετε να ευχαριστήσετε τους άλλους από φόβο της απόρριψης

Το να έχετε υγιή και σαφή προσωπικά όρια, είναι πολύ βοηθητικό για τη ζωή σας. Αφενός, γιατί καθορίζει ποιά συμπεριφορά θα αποδεχτείτε από τους άλλους ανθρώπους και αφετέρου γιατί καθορίζει ποιά συμπεριφορά μπορούν να περιμένουν οι άλλοι από εσάς.

Εάν έχετε υγιή προσωπικά όρια, τότε είστε ικανοί να:

• κοινοποιείτε κατάλληλα προσωπικά στοιχεία (όχι πολλά ή όχι πολύ λίγα)
• κατανοείτε τις προσωπικές σας ανάγκες και επιθυμίες και ξέρετε πώς να τις επικοινωνήσετε
• εκτιμάτε τις δικές σας απόψεις
• δέχεστε το «όχι» που σας λένε οι άλλοι

Πολλοί άνθρωποι, έχουν ένα μείγμα ορίων ανάλογα με την κατάσταση. Για παράδειγμα, μπορεί να έχετε αυστηρά όρια στη δουλειά και πιο χαλαρά στο σπίτι ή με την οικογένεια και τους φίλους σας.

Μπορεί ακόμη και να υπάρχουν διαφορετικά προσωπικά όρια με βάση την κουλτούρα ενός ατόμου. Για παράδειγμα, ορισμένοι πολιτισμοί θεωρούν ότι η κοινή χρήση προσωπικών πληροφοριών δεν είναι κατάλληλη ανά πάσα στιγμή. Αντίθετα, σε άλλους πολιτισμούς, η κοινή χρήση μπορεί να ενθαρρύνεται ανά πάσα στιγμή.

Προσωπικά όρια:Τύποι

Η οικοδόμηση υγιών ορίων —είτε βρίσκεστε στη δουλειά, είτε στο σπίτι ή κάνετε παρέα με φίλους— εξαρτάται από την κατανόηση των τύπων ορίων.

Υπάρχουν πέντε διαφορετικοί τύποι:

Φυσικά προσωπικά όρια.

Αυτό αναφέρεται στον προσωπικό σας χώρο, την ιδιωτικότητά σας και το σώμα σας. Μπορεί να είστε κάποιος που νιώθει άνετα με τις δημόσιες εκδηλώσεις στοργής (αγκαλιές, φιλιά και κράτημα στο χέρι) ή μπορεί να είστε κάποιος που προτιμά να μην τον αγγίζουν δημόσια.

Σεξουαλικά όρια.

Αυτές είναι οι προσδοκίες σας σχετικά με την οικειότητα. Τα σεξουαλικά σχόλια και τα αγγίγματα μπορεί να είναι άβολα για εσάς.

Διανοητικά όρια.

Αυτά τα όρια αφορούν τις σκέψεις και τις πεποιθήσεις σας. Τα πνευματικά όρια δεν γίνονται σεβαστά όταν κάποιος απορρίπτει τις ιδέες και τις απόψεις ενός άλλου ατόμου.

Συναισθηματικά όρια.

Αυτά αναφέρονται στα συναισθήματα ενός ατόμου. Μπορεί να μην αισθάνεστε άνετα να μοιραστείτε τα συναισθήματά σας για τα πάντα με έναν φίλο ή σύντροφο. Αντίθετα, προτιμάτε να τα μοιράζεστε σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.

Χρηματικά/Οικονομικά.

Αυτά, όπως μαντέψατε, έχουν να κάνουν με τα χρήματα. Αν σας αρέσει να εξοικονομείτε χρήματα, ίσως να μην θέλετε να δανείσετε χρήματα σε έναν φίλο που το κάνει.

Όταν ετοιμαστείτε να καθορίσετε τα προσωπικά όριά σας, φροντίστε να λάβετε υπόψη το καθένα από τα παραπάνω.

Διαβάστε σχετικά:Πώς να βάζω όρια στον/στη σύντροφό μου.

Τι γίνεται όταν τα προσωπικά όρια δεν υπάρχουν ή παραβιάζονται;

Όταν δυσκολεύεστε να διαχωρίσετε τα συναισθήματά σας από αυτά των άλλων, τότε μπορεί να υπάρχουν κακές επιπτώσεις. Είναι σύνηθες, οι άνθρωποι να συγχέουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους με αυτές των γύρω τους. Κάτι τέτοιο, μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική πίεση, σε καταπίεση των προσωπικών επιθυμιών και πολλά άλλα. Τα υγιή προσωπικά όρια είναι εκεί για να σας βοηθήσουν να αναγνωρίσετε και να διατηρήσετε αυτόν τον χώρο.

Πρέπει να βασιστείτε στα δικά σας εσωτερικά συστήματα ειδοποίησης για να προσδιορίσετε πότε παραβιάζονται τα συναισθηματικά και ψυχολογικά σας όρια.

Για παράδειγμα, εάν απομακρυνθείτε από μια συνάντηση ή τηλεφωνική συνομιλία με φίλους, οικογένεια ή οποιονδήποτε, νιώθοντας εξάντληση, άγχος, τραυματισμό, πιθανότατα υπάρχουν όρια που παραβιάζονται.

Ο καθορισμός ορίων είναι επωφελής για πολύ περισσότερα από τον καθορισμό της ταυτότητάς σας. Η τοποθέτηση τους περιορίζει την έκθεσή σας στο στρες και την παραγωγή αδρεναλίνης και κορτιζόλης [η ορμόνη του στρες]. Συνεπώς, τα όρια προάγουν την ψυχική σας ευεξία».

Όταν δεν υπάρχουν προσωπικά όρια, τότε συχνά μπορεί να οδηγηθείτε σε συναισθηματική και σωματική κόπωση. Ειδικά αν πρέπει να αντιμετωπίσετε τις εξαντλητικές συμπεριφορές των άλλων.

Και δεν τελειώνει εκεί. Τα προσωπικά όρια προάγουν την αίσθηση της αυτονομίας, καθώς μέσα από τα όρια, νιώθετε ότι έχετε τον έλεγχο όσο το δυνατόν περισσότερο σε αυτά που θέλετε και δεν θέλετε. Μπορούν επίσης να σας κρατήσουν ασφαλείς στις σχέσεις στην εργασία, στο σπίτι και με τους συνεργάτες, και αυτό είναι πολύ σημαντικό.

Η έρευνα δείχνει ακόμη, ότι τα θολά προσωπικά όρια, ιδιαίτερα μεταξύ της εργασίας και της οικιακής ζωής, συνδέονται με ανθυγιεινούς τρόπους ζωής και χαμηλότερα επίπεδα ευτυχίας, μαζί με υψηλότερο κίνδυνο οικογενειακών συγκρούσεων.

Πώς να θέσετε και να διατηρήσετε καλά προσωπικά όρια.

Δεν είστε σίγουροι πώς να δημιουργήσετε όρια ή πώς να διατηρήσετε αποτελεσματικά τα υπάρχοντα;

Διαβάστε τον παρακάτω οδηγό για να βοηθηθείτε.

1. Σκεφτείτε τους λόγους για τα  προσωπικά όριά σας

Για να εισαγάγετε και να θέσετε με επιτυχία όρια, είναι σημαντικό να κατανοήσετε γιατί είναι το καθένα σημαντικό για εσάς και πώς θα ωφελήσουν τη συναισθηματική σας ευεξία.

Πάρτε λίγο χρόνο για να παρατηρήσετε τι συμβαίνει στην ψυχολογία και το σώμα σας. Πολύ συχνά, συμβαίνουν πράγματα στους ανθρώπους και νιώθουν άβολα, αλλά δεν είναι σίγουροι γιατί. Το πρώτο βήμα για να έχετε υγιή όρια σε οποιαδήποτε κατάσταση είναι να αφιερώσετε χρόνο για να εξερευνήσετε τι σας συμβαίνει.

2. Ξεκινήστε με λίγα προσωπικά όρια

Εάν δεν έχετε ήδη θέσει πολλά όρια, η προοπτική να εισαγάγετε περισσότερα μπορεί να φαίνεται συντριπτική — οπότε δημιουργήστε τα αργά.

Κάτι τέτοιο σας επιτρέπει να κάνετε τα πράγματα με πιο άνετο ρυθμό. Ταυτόχρονα, σας παρέχει χρόνο για να σκεφτείτε εάν οδεύετε προς τη σωστή κατεύθυνση ή εάν χρειάζεται να κάνετε κάποιες τροποποιήσεις.

3. Σκεφτείτε να θέσετε προσωπικά όρια από νωρίς

Μερικές φορές μπορεί να είναι πολύ δύσκολο να αρχίσετε να βάζετε όρια, σε προϋπάρχουσες σχέσεις. Έτσι, καλό θα ήταν να βάλετε όρια αμέσως σε μία καινούργια σχέση, όταν η συναισθηματική σας κατάσταση δεν είναι τόσο φορτισμένη.

Θέτοντας όρια και προσδοκίες από την αρχή, όλοι γνωρίζουν πού βρίσκονται και τα συναισθήματα πληγής, σύγχυσης και απογοήτευσης μπορούν να μειωθούν.

4. Προσπαθήστε να είστε συνεπείς με τα προσωπικά όριά σας

Το να αφήσετε τα όρια ρευστά, μπορεί να οδηγήσει σε σύγχυση και να ενθαρρύνει νέες προσδοκίες και απαιτήσεις μεταξύ των ανθρώπων γύρω σας.

Προσπαθήστε να είστε συνεπείς και σταθεροί όσον αφορά τα όριά σας.Αυτό βοηθά στην ενίσχυση των αρχικών κατωφλίων και πεποιθήσεών σας και διασφαλίζει ότι αυτές οι γραμμές παραμένουν σαφώς καθορισμένες.

5. Αφιερώστε χρόνο στον εαυτό σας

Τα όρια διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο της σχέσης. Αλλά αν το βρίσκετε χρήσιμο, δεν υπάρχει λόγος να μην υπάρχουν μερικά βασικά όρια που μπορούν να προσαρμοστούν ανάλογα.

Σκεφτείτε να αφιερώσετε μία ή δύο ώρες μόνοι σας κάθε Σαββατοκύριακο. Αυτό το όριο θα μπορούσε να ισχύει είτε ζείτε με έναν σύντροφο, είτε έχετε ένα πολυάσχολο κοινωνικό πρόγραμμα με φίλους ή είστε κοντά με την οικογένειά σας.

6. Μην φοβάστε να συμπεριλάβετε επιπλέον προσωπικά όρια

Σε ορισμένες πτυχές της ζωής σας, υπάρχουν ήδη όρια — όπως στο χώρο εργασίας. Αλλά θεωρήστε αυτά τα ελάχιστα. Οι συνάδελφοι πιθανότατα θα έχουν κάποια από τα δικά τους στη θέση τους και είναι εντάξει να προσθέσετε και εσείς κάποια.

Κάτι τέτοιο μπορεί να βελτιώσει ακόμη και την απόδοσή σας. Αυστριακοί ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι εργαζόμενοι που εισήγαγαν προσωπικά όρια στο χώρο εργασίας ένιωθαν μεγαλύτερη δύναμη και ήταν πιο αποδοτικοί.

7. Βάλτε υγιή προσωπικά όρια στα social media

Αυτές οι πλατφόρμες επιτρέπουν περισσότερη επικοινωνία από ποτέ, αλλά έχουν επίσης ενθαρρύνει τη σύγχιση των ορίων.

Συμβαίνει ένα απίστευτο υπερμοίρασμα (oversharing). Έρευνες δείχνουν, ότι περισσότεροι από τους μισούς χρήστε, ανησυχούν ότι η οικογένεια και οι φίλοι θα δημοσιεύσουν προσωπικές πληροφορίες ή φωτογραφίες που δεν θέλουν να κοινοποιηθούν δημόσια.

Εάν θεωρείτε μια συγκεκριμένη ενέργεια ως υπέρβαση των ορίων στην πραγματική ζωή, οι ανησυχίες σας δεν είναι λιγότερο έγκυρες όταν συμβαίνει ψηφιακά. Δεν χρειάζεται να εκτίθεστε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης περισσότερο από όσο θέλετε.

8. Επικοινωνήστε όταν ξεπεραστούν τα προσωπικά όριά σας

Η επικοινωνία είναι κρίσιμη στον κόσμο των ορίων, ειδικά αν κάποιος ξεπερνά συνεχώς τα δικά σας. Αν και ίσως χρειαστεί να θέσετε τις ανησυχίες σας, αυτές οι συζητήσεις δεν χρειάζεται να είναι συγκρουσιακές.

Για παράδειγμα, εάν έχετε έναν φίλο που στέλνει μηνύματα ασταμάτητα, μπορείτε να πείτε κάτι όπως: καταλαβαίνω ότι θες να επικοινωνήσεις μαζί μου , αλλά αυτή τη στιγμή δεν μπορώ. Όταν μπορέσω, θα επικοινωνήσω εγώ μαζί σου. Αυτό τονίζει απαλά τη συμπεριφορά του, ενώ ταυτόχρονα διεκδικείτε τον προσωπικό σας χρόνο.

9. Εξασκηθείτε στην αγάπη για τον εαυτό σας και ασχοληθείτε με δραστηριότητες που σας αρέσουν

Για να έχουν τα όρια γερά θεμέλια, πρέπει να δείξετε αγάπη και αυτοφροντίδα στον εαυτό σας. Αν πιστεύετε ότι δεν έχετε αξία και δεν σας αξίζει, τότε θα δυσκολευτείτε να βάλετε όρια που σας προστατεύουν.Πολλά εξαρτάται από την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση.

Αναγνωρίζοντας τα προσωπικά όρια των άλλων

Εκτός από το να θέτετε τα δικά σας προσωπικά όρια, είναι σημαντικό να σέβεστε και αυτά των άλλων — ακόμα κι αν είναι διαφορετικά από τα δικά σας. Πώς μπορείτε λοιπόν να προσδιορίσετε ποια είναι τα όρια των άλλων;

Αν ανησυχείτε ή δεν είστε σίγουροι, απλώς ρωτήστε. Η συζήτηση δεν χρειάζεται να είναι άβολη ή συγκρουσιακή. Μόνο η γενική συζήτηση βοηθάει. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε κάτι σαν, «Μπορώ να σας στείλω μήνυμα αργότερα;» ή «Πότε είναι καλό να στείλω ένα μήνυμα; Τέτοιες ερωτήσεις, βοηθούν στην έναρξη της δημιουργίας ενός πλαισίου.

Είναι επίσης χρήσιμο,να χρησιμοποιήσετε την κοινή λογική σας. Εάν ο σύντροφός σας μισεί τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μην θέλει selfies να κοινοποιηθούν  στον λογαριασμό σας στο Instagram ή στο Facebook. Ή, εάν ένας φίλος λέει ότι δεν θέλει να δει μια συγκεκριμένη ταινία, μην τον ενοχλείτε με την ελπίδα να υποχωρήσει.

Η επανειλημμένη παραβίαση των ορίων μπορεί να γεννήσει δυσαρέσκεια και περιφρόνηση και να κάνει τους ανθρώπους να αποσυρθούν. Επομένως, δεν είναι κακό να αφιερώσετε μια στιγμή για να σκεφτείτε πριν ενεργήσετε.

Ας ανακεφαλαιώσουμε!

Τα όρια είναι απαραίτητα για διάφορους λόγους και φαίνονται διαφορετικά σε όλους. Μπορεί να ανησυχείτε ότι θα σας κάνουν να φαίνεστε εχθρικοί, αλλά είναι δυνατό να τα διατηρήσετε χωρίς να στενοχωρήσετε αυτούς που αγαπάτε.

Μην αισθάνεστε ένοχοι που βάζετε προσωπικά όρια. Είναι ουσιαστικά μια μορφή αυτοφροντίδας.

Μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος και σκέψη για να αποκρυπτογραφήσετε τα πιο σημαντικά για εσάς όρια και τους καλύτερους τρόπους για να τα εφαρμόσετε. Σκεφτείτε όμως ότι η ψυχική σας ευεξία μακροπρόθεσμα θα βελτιωθεί σημαντικά.