Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή: Αιτίες & Αντιμετώπιση

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD) παρουσιάζει ένα μοτίβο ανεπιθύμητων σκέψεων και φόβων (εμμονές) που σας οδηγούν σε επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές (καταναγκασμοί). Αυτές οι εμμονές και οι καταναγκασμοί παρεμβαίνουν στις καθημερινές δραστηριότητες και προκαλούν σημαντική αγωνία.

Μπορεί να προσπαθήσετε να αγνοήσετε ή να σταματήσετε τις εμμονές σας, αλλά αυτό αυξάνει την αγωνία και το άγχος σας. Τελικά, αισθάνεστε έντονη επιθυμία, να κάνετε καταναγκαστικές πράξεις για να προσπαθήσετε να μειώσετε το άγχος σας. Παρά τις προσπάθειες να αγνοήσετε ή να απαλλαγείτε από ενοχλητικές σκέψεις ή παρορμήσεις, συνεχίζουν να επιστρέφουν. Αυτό οδηγεί σε πιο τελετουργική συμπεριφορά – τον φαύλο κύκλο της ΙΨΔ.

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, συχνά επικεντρώνεται γύρω από ορισμένα θέματα – για παράδειγμα, ένας υπερβολικός φόβος μόλυνσης από μικρόβια. Για να απαλύνετε τους φόβους μόλυνσης, μπορεί να πλένετε καταναγκαστικά τα χέρια σας μέχρι να πονέσουν και να σκάσουν.

Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή – Συμπτώματα:

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή συνήθως περιλαμβάνει τόσο ιδεοληψίες όσο και καταναγκασμούς. Αλλά είναι επίσης πιθανό να έχετε μόνο συμπτώματα εμμονής ή μόνο συμπτώματα καταναγκασμού. Μπορεί να συνειδητοποιήσετε ότι οι εμμονές και οι ψυχαναγκασμοί σας είναι υπερβολικοί ή παράλογοι και καταλαμβάνουν πολύ χρόνο. Επίσης, παρεμβαίνουν στην καθημερινή σας ρουτίνα και στην κοινωνική, σχολική ή επαγγελματική σας λειτουργία.

Ιδεοψυχαναγκαστική Διατραχή – Εμμονές:

Οι εμμονές OCD είναι επαναλαμβανόμενες, επίμονες και ανεπιθύμητες σκέψεις, παρορμήσεις ή εικόνες που είναι παρεμβατικές και προκαλούν αγωνία ή άγχος. Ενδεχομένως να προσπαθήσετε να τα αγνοήσετε ή να τα ξεφορτωθείτε εκτελώντας μια ψυχαναγκαστική συμπεριφορά ή τελετουργία. Αυτές οι εμμονές συνήθως εισβάλλουν όταν προσπαθείτε να σκεφτείτε ή να κάνετε άλλα πράγματα.

Οι εμμονές έχουν συχνά θέματα, όπως:

Φόβος μόλυνσης ή βρωμιάς
Αμφιβολία και δυσκολία να αποδεχτείτε την αβεβαιότητα
Χρειάζεστε τα πράγματα τακτοποιημένα και συμμετρικά
Επιθετικές ή φρικιαστικές σκέψεις για απώλεια ελέγχου και πρόκληση βλάβης στον εαυτό σας ή στους άλλους
Ανεπιθύμητες σκέψεις, συμπεριλαμβανομένης της επιθετικότητας, ή σεξουαλικά ή θρησκευτικά θέματα

Παραδείγματα συμπτωμάτων εμμονής περιλαμβάνουν:

Φόβος μήπως μολυνθείτε από το άγγιγμα αντικειμένων που έχουν αγγίξει άλλοι

Αμφιβολία ότι έχετε κλειδώσει την πόρτα ή έχετε απενεργοποιήσει το θερμοσίφωνα
Έντονο στρες όταν τα αντικείμενα δεν είναι τακτοποιημένα ή στραμμένα με έναν συγκεκριμένο τρόπο
Σκέψεις για αισχρότητες ή ανάρμοστη συμπεριφορά δημόσια
Δυσάρεστες σεξουαλικές εικόνες
Αποφυγή καταστάσεων που μπορεί να πυροδοτήσουν εμμονές, όπως χειραψία

Συμπτώματα καταναγκασμού

Οι καταναγκασμοί ΙΨΔ είναι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές που αισθάνεστε ότι σας ωθεί να εκτελέσετε. Αυτές οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοητικές πράξεις έχουν σκοπό να μειώσουν το άγχος που σχετίζεται με τις εμμονές σας ή να αποτρέψουν κάτι κακό από το να συμβεί. Ωστόσο, η ενασχόληση με τους καταναγκασμούς δεν φέρνει ευχαρίστηση και μπορεί να προσφέρει μόνο μια προσωρινή ανακούφιση από το άγχος.

Μπορείτε να δημιουργήσετε κανόνες ή τελετουργίες που πρέπει να ακολουθήσετε που βοηθούν στον έλεγχο του άγχους σας όταν κάνετε εμμονικές σκέψεις. Αυτοί οι καταναγκασμοί είναι υπερβολικοί και συχνά δεν σχετίζονται ρεαλιστικά με το πρόβλημα που σκοπεύουν να επιλύσουν.

Όπως και με τις εμμονές, οι καταναγκασμοί έχουν συνήθως θέματα, όπως:

Πλύσιμο και καθάρισμα
Ελεγχος
Αρίθμηση
Τάξη
Ακολουθία αυστηρής ρουτίνας
Απαίτηση επιβεβαίωσης

Παραδείγματα σημείων και συμπτωμάτων καταναγκασμού περιλαμβάνουν:

Πλύσιμο των χεριών πολύ επίμονο
Επανειλλημένος έλεγχος στις πόρτες για να βεβαιωθείτε ότι είναι κλειδωμένες
Έλεγχος της σόμπας (επανειλημμένα) για να βεβαιωθείτε ότι είναι σβηστή
Σιωπηλή επανάληψη μιας προσευχής, μιας λέξης ή μιας φράσης
Τακτοποίηση ίδιο τρόπο

Η σοβαρότητα ποικίλλει

Η ΙΨΔ συνήθως ξεκινά στην εφηβεία ή στα νεαρά ενήλικα χρόνια, αλλά μπορεί να ξεκινήσει και στην παιδική ηλικία. Τα συμπτώματα συνήθως αρχίζουν σταδιακά και τείνουν να ποικίλλουν σε βαρύτητα σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Τα είδη των εμμονών και των καταναγκασμών που αντιμετωπίζετε μπορεί επίσης να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου. Τα συμπτώματα γενικά επιδεινώνονται όταν αντιμετωπίζετε μεγαλύτερο άγχος. Η ΙΨΔ, που συνήθως θεωρείται δια βίου διαταραχή, μπορεί να έχει ήπια έως μέτρια συμπτώματα ή να είναι τόσο σοβαρή και χρονοβόρα που καθίσταται αναπηρική.

Πότε να επισκεφθείτε κάποιον ειδικό

Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να είσαι τελειομανής – κάποιος που απαιτεί άψογα αποτελέσματα ή απόδοση, για παράδειγμα – και να έχεις ΙΨΔ. Οι σκέψεις OCD δεν είναι απλώς υπερβολικές ανησυχίες για πραγματικά προβλήματα στη ζωή σας ή ότι σας αρέσει να έχετε τα πράγματα καθαρά ή τακτοποιημένα με συγκεκριμένο τρόπο.

Εάν οι εμμονές και οι ψυχαναγκασμοί σας επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής σας, επισκεφθείτε το γιατρό σας ή τον επαγγελματία ψυχικής υγείας.