Το μετατραυματικό στρες (PTSD) είναι μια κατάσταση ψυχικής υγείας που προκαλείται από ένα τρομακτικό γεγονός. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν αναδρομές στο παρελθόν, εφιάλτες και έντονο άγχος, καθώς και ανεξέλεγκτες σκέψεις για το γεγονός.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που περνούν από τραυματικά γεγονότα μπορεί να έχουν προσωρινή δυσκολία προσαρμογής και αντιμετώπισης. Παρόλα αυτά, με τον χρόνο και την καλή φροντίδα του εαυτού τους, συνήθως βελτιώνονται. Εάν τα συμπτώματα επιδεινωθούν, διαρκέσουν μήνες ή και χρόνια και παρεμποδίζουν την καθημερινή σας λειτουργία, μπορεί να έχετε PTSD.
Η λήψη αποτελεσματικής θεραπείας μετά την εμφάνιση συμπτωμάτων PTSD μπορεί να είναι κρίσιμη για τη μείωση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ζωής σας.
Μετατραυματικό Στρες-Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της διαταραχής μετατραυματικού στρες μπορεί να ξεκινήσουν μέσα σε ένα μήνα από ένα τραυματικό γεγονός. Αλλά μερικές φορές τα συμπτώματα μπορεί να μην εμφανιστούν παρά μόνο χρόνια μετά το συμβάν. Αυτά τα συμπτώματα προκαλούν σημαντικά προβλήματα σε κοινωνικές ή εργασιακές καταστάσεις και σε σχέσεις. Μπορούν επίσης να επηρεάσουν την ικανότητά σας να κάνετε τις συνήθεις καθημερινές σας εργασίες.
Τα συμπτώματα PTSD γενικά ομαδοποιούνται σε τέσσερις τύπους: παρεμβατικές αναμνήσεις, αποφυγή, αρνητικές αλλαγές στη σκέψη και τη διάθεση και αλλαγές στις σωματικές και συναισθηματικές αντιδράσεις. Τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν με την πάροδο του χρόνου ή να διαφέρουν από άτομο σε άτομο.
- Ενοχλητικές αναμνήσεις
- Τα συμπτώματα των ενοχλητικών αναμνήσεων μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Επαναλαμβανόμενες, ανεπιθύμητες οδυνηρές αναμνήσεις του τραυματικού γεγονότος
- Αναβίωση του τραυματικού γεγονότος, σαν να συνέβαινε ξανά (αναδρομές)
- Εφιάλτες σχετικά με το τραυματικό γεγονός
- Σοβαρή συναισθηματική δυσφορία ή σωματικές αντιδράσεις σε κάτι που σας θυμίζει το τραυματικό γεγονός
- Αποφυγή
- Τα συμπτώματα αποφυγής μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Προσπάθια να αποφύγετε να σκεφτείτε ή να μιλήσετε για το τραυματικό γεγονός
- Αποφυγή χώρων, δραστηριοτήτων ή ατόμων ,που σας θυμίζουν το τραυματικό γεγονός
Αρνητικές αλλαγές στη σκέψη και τη διάθεση
Τα συμπτώματα αρνητικών αλλαγών στη σκέψη και στη διάθεση μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό σας, τους άλλους ανθρώπους ή τον κόσμο
- Απελπισία για το μέλλον
- Προβλήματα μνήμης, συμπεριλαμβανομένης της μη ανάμνησης σημαντικών πτυχών του τραυματικού γεγονότος
- Δυσκολία στη διατήρηση στενών σχέσεων
- Αίσθημα απομάκρυνσης από την οικογένεια και τους φίλους
- Έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που κάποτε απολαμβάνατε
- Δυσκολία να βιώσετε θετικά συναισθήματα
- Αίσθημα συναισθηματικού μουδιάσματος
Αλλαγές στις σωματικές και συναισθηματικές αντιδράσεις
Τα συμπτώματα των αλλαγών στις σωματικές και συναισθηματικές αντιδράσεις (ονομάζονται επίσης συμπτώματα διέγερσης) μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Το να ξαφνιάζεστε ή να φοβάστε εύκολα
- Να βρίσκεστε πάντα σε επιφυλακή για κινδύνους
- Αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή η πολύ γρήγορη οδήγηση
- Δυσκολία στον ύπνο
- Πρόβλημα συγκέντρωσης
- Ευερεθιστότητα, ξεσπάσματα θυμού ή επιθετική συμπεριφορά
- Συντριπτική ενοχή ή ντροπή
Για παιδιά 6 ετών και κάτω, τα σημεία και τα συμπτώματα μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν:
- Αναπαράσταση του τραυματικού γεγονότος ή των πτυχών του τραυματικού γεγονότος μέσω του παιχνιδιού
- Τρομακτικά όνειρα που μπορεί να περιλαμβάνουν ή όχι πτυχές του τραυματικού γεγονότος
Μετατραυματικό στρες-Ένταση των συμπτωμάτων
Τα συμπτώματα PTSD μπορεί να ποικίλλουν σε ένταση με την πάροδο του χρόνου. Μπορεί να έχετε περισσότερα συμπτώματα PTSD όταν είστε γενικά αγχωμένοι ή όταν συναντάτε υπενθυμίσεις για το τι περάσατε. Για παράδειγμα, μπορεί να ακούσετε ένα αυτοκίνητο να αντιδρά και να ξαναζήσετε εμπειρίες μάχης. Ή μπορεί να δείτε μια αναφορά για τις ειδήσεις σχετικά με μια σεξουαλική επίθεση και να αισθανθείτε ότι σας κυριεύουν οι αναμνήσεις της δικής σας επίθεσης.
Πότε να δείτε γιατρό
Εάν έχετε ανησυχητικές σκέψεις και συναισθήματα σχετικά με ένα τραυματικό συμβάν για περισσότερο από ένα μήνα, εάν είναι σοβαρά ή αν αισθάνεστε ότι δυσκολεύεστε να επαναφέρετε τη ζωή σας υπό έλεγχο, μιλήστε με το γιατρό σας ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Η λήψη θεραπείας το συντομότερο δυνατό μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της επιδείνωσης των συμπτωμάτων PTSD.
Εάν έχετε σκέψεις αυτοκτονίας
Εάν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε έχει σκέψεις αυτοκτονίας, ζητήστε βοήθεια αμέσως μέσω ενός ή περισσότερων από αυτούς τους πόρους:
- Απευθυνθείτε σε έναν στενό φίλο ή αγαπημένο σας πρόσωπο.
- Κλείστε ένα ραντεβού με τον γιατρό σας ή έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας.
Μετατραυματικό στρες-Αιτίες
Μπορείτε να αναπτύξετε διαταραχή μετατραυματικού στρες όταν περνάτε, βλέπετε ή μαθαίνετε για ένα γεγονός που περιλαμβάνει πραγματικό ή απειλούμενο θάνατο, σοβαρό τραυματισμό ή σεξουαλική παραβίαση.
Οι γιατροί δεν είναι σίγουροι γιατί μερικοί άνθρωποι παθαίνουν PTSD. Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα προβλήματα ψυχικής υγείας, το PTSD προκαλείται πιθανώς από πολλούς παράγοντες:
- Στρεσογόνες εμπειρίες, συμπεριλαμβανομένης της ποσότητας και της σοβαρότητας του τραύματος που έχετε περάσει στη ζωή σας
- Κληρονομικοί κίνδυνοι ψυχικής υγείας, όπως οικογενειακό ιστορικό άγχους και κατάθλιψης
- Κληρονομικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς σας — που συχνά ονομάζονται ταμπεραμέντο σας
- Ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλός σας ρυθμίζει τις χημικές ουσίες και τις ορμόνες που απελευθερώνει το σώμα σας ως απόκριση στο στρες
Μετατραυματικό στρες – Παράγοντες κινδύνου
Άτομα όλων των ηλικιών μπορεί να έχουν διαταραχή μετατραυματικού στρες. Ωστόσο, ορισμένοι παράγοντες μπορεί να σας κάνουν πιο πιθανό να αναπτύξετε PTSD μετά από ένα τραυματικό γεγονός, όπως αν:
- Βιώνετε έντονο ή μακροχρόνιο τραύμα
- Έχετε βιώσει άλλα τραύματα νωρίτερα στη ζωή, όπως κακοποίηση στην παιδική ηλικία
- Έχετε μια δουλειά που αυξάνει τον κίνδυνο να εκτεθείτε σε τραυματικά γεγονότα, όπως στρατιωτικό προσωπικό και πρώτες βοήθειες
- Έχετε άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως άγχος ή κατάθλιψη
- Αντιμετωπίζετε προβλήματα με κατάχρηση ουσιών, όπως υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ ή χρήση ναρκωτικών
- Λείπει ένα καλό σύστημα υποστήριξης της οικογένειας και των φίλων
- Έχετε συγγενείς εξ αίματος με προβλήματα ψυχικής υγείας, συμπεριλαμβανομένου του άγχους ή της κατάθλιψης
Είδη τραυματικών γεγονότων
Τα πιο κοινά συμβάντα που οδηγούν στην ανάπτυξη PTSD περιλαμβάνουν:
- Έκθεση σε μάχη(πόλεμο)
- Παιδική σωματική κακοποίηση
- Σεξουαλική βία
- Σωματική επίθεση
- Απειλή με όπλο
- Ενα ατύχημα
Πολλά άλλα τραυματικά συμβάντα μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε PTSD, όπως πυρκαγιά, φυσική καταστροφή, κλοπή, ληστεία, αεροπορικό δυστύχημα, βασανιστήρια, απαγωγή, απειλητική για τη ζωή ιατρική διάγνωση, τρομοκρατική επίθεση και άλλα ακραία ή απειλητικά για τη ζωή γεγονότα.
Διαβάστε σχετικά:Σχιζοφρένεια: Συμπτώματα, Αντιμετώπιση & σε ποιά ηλικία εμφανίζεται
Μετατραυματικό στρες-Επιπλοκές
Η διαταραχή μετατραυματικού στρες μπορεί να διαταράξει ολόκληρη τη ζωή σας — τη δουλειά σας, τις σχέσεις σας, την υγεία σας και την απόλαυση των καθημερινών σας δραστηριοτήτων.
Το να έχετε PTSD μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο άλλων προβλημάτων ψυχικής υγείας, όπως:
- Κατάθλιψη και άγχος
- Ζητήματα με χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ
- Διατροφικές διαταραχές
- Αυτοκτονικές σκέψεις και πράξεις
Μετατραυματικό στρες-Πρόληψη
Μετά την επιβίωσή τους από ένα τραυματικό γεγονός, πολλοί άνθρωποι έχουν αρχικά συμπτώματα που μοιάζουν με PTSD, όπως το να μην μπορούν να σταματήσουν να σκέφτονται τι συνέβη. Ο φόβος, το άγχος, ο θυμός, η κατάθλιψη, η ενοχή – όλα είναι κοινές αντιδράσεις στο τραύμα. Ωστόσο, η πλειοψηφία των ανθρώπων που εκτίθενται σε τραύμα δεν αναπτύσσουν μακροχρόνια διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Η έγκαιρη βοήθεια και υποστήριξη μπορεί να αποτρέψει τις φυσιολογικές αντιδράσεις στρες από το να επιδεινωθούν και να εξελιχθούν σε PTSD. Αυτό μπορεί να σημαίνει στροφή προς την οικογένεια και τους φίλους που θα ακούσουν και θα προσφέρουν άνεση. Μπορεί να σημαίνει την αναζήτηση επαγγελματία ψυχικής υγείας για μια σύντομη πορεία θεραπείας.
Η υποστήριξη από άλλους μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να μην στραφείτε σε ανθυγιεινές μεθόδους αντιμετώπισης, όπως η κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών.
