Η ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα κατανόησης των συναισθημάτων, των σκέψεων και των εμπειριών ενός άλλου ατόμου. Περιλαμβάνει την αναγνώριση των συναισθημάτων των άλλων, τη συναίσθηση του τι μπορεί να περνούν και την ανταπόκριση με προσοχή και συμπόνια.
Ενσυναίσθηση: Υπάρχουν 3 πτυχές της ενσυναίσθησης και αυτές είναι:
Γνωστική, συναισθηματική και πρακτική ενσυναίσθηση.
Συνήθως στο μυαλό μας, έχουμε τη γνωστική πτυχή η οποία περιλαμβάνει τις σκέψεις σχετικά με την ενσυναίσθηση. Αυτές οι σκέψεις μπορεί να είναι: «είναι καλό να βάζεις τον εαυτό σου στη θέση του άλλου», κ.λ.π.
Ωστόσο, καλό είναι να έχουμε στο μυαλό μας, ότι η κατανόηση προς τους άλλους περιλαμβάνει 3 πλευρές, εξίσου σημαντικές και χρήσιμες. Αναγνωρίζοντας και τις 3 πτυχές, γινόμαστε καλύτεροι σε αυτή τη δεξιότητα που ονομάζεται «ενσυναίσθηση».
Γιατί είναι σημαντική η ενσυναίσθηση;
Είναι ο τρόπος με τον οποίο συνδεόμαστε με άλλους και χτίζουμε ισχυρές σχέσεις. Σύμφωνα με έρευνες οι σχέσεις είναι ο κορυφαίος προγνωστικός παράγοντας προσωπικής και επαγγελματικής επιτυχίας – ακόμα και μακροζωίας.΄Αρα, η ευτυχία μας, εξαρτάται κατά πολύ από τις σχέσεις που χτίζουμε και η ενσυναίσθηση, είναι σημαντική για τις σχέσεις.
Ακόμη, η αύξηση της Ενσυναίσθησης είναι μία από τις βασικές δεξιότητες στο Μοντέλο Συναισθηματικής Νοημοσύνης, το οποίο έχει συνδεθεί με την επιτυχία της ζωής σε πολλές ερευνητικές μελέτες.
Τα 3 μέρη της ενσυναίσθησης
Ακολουθεί μια σύντομη περιγραφή κάθε μέρους της ενσυναίσθησης:
1. Γνωστική ενσυναίσθηση
Η γνωστική ενσυναίσθηση είναι η ικανότητα κατανόησης της προοπτικής κάποιου άλλου και του τι μπορεί να σκέφτεται και να αισθάνεται. Είναι το μέρος της ενσυναίσθησης που σχετίζεται με τις σκέψεις και συμβαίνει σε γνωστικό επίπεδο. Για παράδειγμα σκέφτεστε και βάζετε τον εαυτό σας στη θέση του άλλου και αναλύετε το πώς νιώθει. Αυτό είναι ένα κρίσιμο πρώτο βήμα για την εμπλοκή με ενσυναίσθηση.
2. Συναισθηματική ενσυναίσθηση
Η συναισθηματική ενσυναίσθηση είναι να συναισθάνεστε κάποιον. Είναι όταν νιώθετε λύπη, χαρά κ.λ.π για τον άνθρωπο που έχετε απέναντί σας. Ξεπερνά μόνο το γνωστικό, αφού δημιουργείται έντονο συναίσθημα, είναι όμως μαζί με το γνωστικό κομμάτι.
Αυτό γίνεται, διότι συχνά λειτουργούμε ως καθρέφτες των άλλων. Βιώνουμε λοιπόν ένα συναίσθημα όσο και όταν βλέπουμε άλλους να βιώνουν ένα συναίσθημα. Όταν βλέπουμε κάποιον να είναι λυπημένος, για παράδειγμα, οι νευρώνες-καθρέφτες μας πυροδοτούνται και αυτό μας επιτρέπει να βιώσουμε την ίδια θλίψη και να νιώσουμε ενσυναίσθηση. Δεν χρειάζεται να «σκεφτόμαστε» ότι ο άλλος είναι λυπημένος, το βιώνουμε πραγματικά από πρώτο χέρι. Αυτό συμβαίνει αυτόματα και είναι μια επιλογή που κάνουμε για να αφήσουμε τους εαυτούς μας να βιώσουν αυτό το συναίσθημα μαζί τους.
3. Ενσυναίσθητη δράση
Η πράξη είναι κι αυτή κομμάτι της ενσυναίσθησης. Πηγαίνει πέρα από την απλή κατανόηση των άλλων και το να μοιραζόμαστε τα συναισθήματά τους. Στην πραγματικότητα μας υποκινεί να αναλάβουμε δράση, να βοηθήσουμε όπως μπορούμε. Αυτό έρχεται σε πολλές μορφές, ανάλογα με την κατάσταση, από άμεση βοήθεια, μέχρι να ρωτήσετε πώς μπορείτε να βοηθήσετε, να καθίσετε σιωπηλά δίπλα στο άτομο που σας χρειάζεται, να δώσετε μια αγκαλιά κ.λ.π.
3 Συμβουλές για να εξασκήσετε την ενσυναίσθηση με τη συναισθηματική νοημοσύνη
Γιατί οι άνθρωποι παραμένουν σε γνωστική ενσυναίσθηση τις περισσότερες φορές;
Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε κοινωνικοποιηθεί για να αγνοούμε ή να καταπιέζουμε τα άβολα συναισθήματα – ή ακόμα και όλα τα συναισθήματα. Ως αποτέλεσμα, θέλετε να παραμείνετε απλώς στη γνωστική ενσυναίσθηση και να μην τολμήσετε να αποκτήσετε συναισθηματική ενσυναίσθηση. Η διατήρηση μιας μικρής απόστασης είναι μια μορφή αυτοπροστασίας, υπάρχει όμως πραγματικό κόστος σε αυτό. Το να μπείτε στη θέση κάποιου άλλου σε γνωστικό επίπεδο είναι μόνο η αρχή. Είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά δεν αποτελεί ενσυναίσθηση από μόνο του.
Στην άλλη άκρη του φάσματος, μερικές φορές η ενσυναίσθηση πάει στραβά όταν προσπαθούμε να κάνουμε πάρα πολλά. Θέλετε να βοηθήσετε, οπότε διακόπτετε για να μοιραστείτε την προσωπική σας εμπειρία ή να προτείνετε μια λύση. Μερικές φορές είναι υπέροχο να δείχνετε ενσυναίσθηση μέσω της δράσης, αλλά κάποιες άλλες, ο καλύτερος τρόπος «δράσης» είναι απλώς να στέκεστε εκεί με κάποιον και να μην κάνετε τίποτα.Μόνο συμπαράσταση συναισθηματική, χωρίς λόγια ή πράξεις.
Ακολουθούν 3 συμβουλές για να εξασκήσετε τη συναισθηματική νοημοσύνη και να αποφύγετε κοινές παγίδες:
1. Εστιάστε στο πώς και στο γιατί του ατόμου που έχετε απέναντί σας.
Προσπαθήστε να κατανοήσετε πώς και γιατί: πώς αισθάνεται το άτομο και γιατί αισθάνεται έτσι.
2. Ρωτήστε τους αν θέλουν βοήθεια.
Κάντε ένα καθρέφτισμα της κατάστασης στην οποία βρίσκεται το άτομο απέναντί σας και προσφέρετε βοήθεια. «Φαίνεται ότι είσαι στεναχωρημένος. Θα ήθελες να το συζητήσουμε;» ή « Είσαι προβληματισμένος. Μπορώ να σε βοηθήσω κάπου;»
3. Προσφέρετε προτάσεις, όχι λύσεις.
Εάν κάποιος θέλει βοήθεια, δώστε προτάσεις αλλά μηνείστε απόλυτοι. Θα μπορούσατε να πείτε «Αυτό με βοήθησε στο παρελθόν και ίσως μπορεί να προσαρμοστεί στην κατάστασή σου.», όχι όμως «Αυτό πρέπει να κάνεις αν θες να βελτιωθεί η κατάσταση».
Η ενσυναίσθηση είναι μια ικανότητα που μπορεί να αναπτυχθεί με τον καιρό, μέσω της πρακτικής και της αυτοπαρατήρησης. Ακολουθούν μερικές συμβουλές για το πώς να καλλιεργήσεις περισσότερη ενσυναίσθηση:
4. Ακούστε ενεργά.
Όταν μιλάτε με κάποιον, δώστε του όλη σας την προσοχή χωρίς να τον διακόπτετε. Προσπαθήστε να καταλάβετε αυτά που λέει και πώς αισθάνεται. Εστιάστε όχι μόνο στα λόγια του αλλά και στον τόνο της φωνής και τη γλώσσα του σώματος.
5. Αναπτύξτε την αυτογνωσία σας.
Η κατανόηση των δικών σας συναισθημάτων και αντιδράσεων είναι σημαντική για να κατανοήσετε και τα συναισθήματα των άλλων. Αναλογιστείτε πώς οι δικές σας εμπειρίες επηρεάζουν τον τρόπο που βλέπετε και αντιλαμβάνεστε τους άλλους.
6. Απαλλαχτείτε από προκαταλήψεις.
Όλοι έχουμε προκαταλήψεις και στερεότυπα για πολλά πράγματα. Αναγνωρίστε τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που μπορεί να έχετε. Επανεξετάστε τις υποθέσεις που κάνετε για άλλους ανθρώπους και προσπαθήστε να τους προσεγγίσετε με «ανοιχτό μυαλό».
7. Δείξτε ενδιαφέρον και καλοσύνη.
Κάντε μικρές πράξεις καλοσύνης στην καθημερινότητά σας. Το να δείχνετε στους άλλους ότι τους νοιάζεστε και ότι είστε διαθέσιμοι να τους στηρίξετε, βοηθά να αναπτυχθεί η ενσυναίσθησή σας.
Είστε έτοιμοι να επιλέξετε τον δρόμο της ενσυναίσθησης;
Η ενσυναίσθηση είναι μια συνειδητή επιλογή που πρέπει να κάνουμε και μια δεξιότητα που μπορούμε να βελτιώσουμε. Λαμβάνοντας υπόψη πόσο σημαντικές είναι οι σχέσεις στη δουλειά και τη ζωή, είναι αναμφισβήτητα η πιο σημαντική δεξιότητα που υπάρχει.
Η ανάπτυξη ενσυναίσθησης απαιτεί χρόνο, αλλά κάθε βήμα προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να σας βοηθήσει να χτίσετε πιο ουσιαστικές σχέσεις και να συνδεθείτε βαθύτερα με τους γύρω σας.
Κατανοώντας τα 3 μέρη της ενσυναίσθησης, μπορούμε να επιλέξουμε να ασκήσουμε ενσυναίσθηση με τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις πράξεις μας – και να κάνουμε τον κόσμο ένα καλύτερο και πιο συμπονετικό μέρος.
