Σύνδρομο του σωτήρα.Προσπαθείτε πάντα να «σώσετε» ανθρώπους; Νιώθετε ότι πρέπει να κάνετε θυσίες, προκειμένου οι άλλοι να είναι καλά; Τότε μπορεί να έχετε το «σύμπλεγμα του σωτήρα».
Το σύμπλεγμα του σωτήρα, ή σύνδρομο λευκού ιππότη, περιγράφει την ανάγκη που έχουν ορισμένοι άνθρωποι να «σώσουν» τους άλλους διορθώνοντας τα προβλήματά τους. Κάτι τέτοιο, μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία και τις σχέσεις σας.
Εάν έχετε ένα σύμπλεγμα σωτήρα, μπορεί να:
- νιώθετε καλά με τον εαυτό σας μόνο όταν βοηθάτε κάποιον
- πιστεύετε ότι το να βοηθάτε τους άλλους είναι ο σκοπός της ζωής σας
- ξοδεύετε τόση πολλή ενέργεια προσπαθώντας να διορθώσετε τους άλλους που καταλήγετε να εξουθενώνεστε
Ακολουθεί μια ματιά στο πώς να αναγνωρίσετε αυτό το είδος συμπεριφοράς και γιατί μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.
Σύνδρομο του σωτήρα:Πως μοιάζει?
Σε γενικές γραμμές, οι άνθρωποι θεωρούν τη βοήθεια ως θετικό χαρακτηριστικό, επομένως μπορεί να μην βλέπετε τίποτα κακό στην προσπάθεια να σώσετε άλλους. Αλλά υπάρχει διαφορά μεταξύ «βοήθειας» και «σωτηρίας».
Οι τάσεις σωτηρίας μπορεί να περιλαμβάνουν φαντασιώσεις παντοδυναμίας. Με άλλα λόγια, πιστεύετε, ότι κάποιος εκεί έξω είναι ικανός να κάνει τα πάντα καλύτερα και αυτό το άτομο τυχαίνει να είστε εσείς.
Η ευαλωτότητα σας ελκύει
Ο «λευκός ιππότης» στις σχέσεις προσπαθεί να σώσει τους συντρόφους από τη στενοχώρια. Μπορεί να νιώθετε ιδιαίτερη έλξη, από άτομα που έχουν πολλά προβλήματα στη ζωή τους ή που δεν μπορούν να στηρίξουν τον εαυτό τους.
Αυτό μπορεί να συμβεί επειδή έχετε βιώσει πόνο και αγωνία. Έχετε πολλή ενσυναίσθηση για τους άλλους που υποφέρουν, επομένως θέλετε να τους αφαιρέσετε αυτόν τον πόνο. Επίσης, θέλετε να δώσετε στους άλλους, ό,τι εσείς δεν είχατε ή ό,τι εσείς στερηθήκατε.
Προσπαθείτε να αλλάξετε τους ανθρώπους
Πολλοί σωτήρες «πιστεύουν στη συνολική τους δύναμη να επηρεάζουν τους άλλους». Ίσως νομίζετε ότι ξέρετε τι είναι καλύτερο για αυτούς που προσπαθείτε να βοηθήσετε.
Για παράδειγμα, ξέρετε απλώς ότι μπορούν να βελτιώσουν τη ζωή τους με:
- ξεκινώντας ένα νέο χόμπι
- αλλάζοντας την καριέρα τους
- αλλάζοντας μια συγκεκριμένη συμπεριφορά
Για να αλλάξει κάποιος, πρέπει να το θέλει ο ίδιος. Δεν μπορείτε να το αναγκάσετε, οπότε οι προσπάθειές σας μπορεί τελικά να οδηγήσουν τον σύντροφό/φίλο σας να αγανακτήσει.
Επιπλέον, εάν εστιάσετε κυρίως στην προσπάθεια να τους αλλάξετε, πιθανότατα δεν μαθαίνετε πολλά για το ποιοι πραγματικά είναι ή δεν τους εκτιμάτε για τον εαυτό τους.
Πρέπει πάντα να βρίσκετε μια λύση
Δεν έχει κάθε πρόβλημα άμεση λύση, ειδικά μεγάλα ζητήματα όπως ασθένεια, τραύμα ή θλίψη. Οι σωτήρες γενικά πιστεύουν ότι πρέπει να διορθώσουν τα πάντα. Συχνά νοιάζονται περισσότερο για τη διόρθωση του προβλήματος από το άτομο που αντιμετωπίζει πραγματικά το πρόβλημα.
Σίγουρα, η παροχή συμβουλών δεν είναι απαραίτητα κακό. Είναι επίσης σημαντικό να αφήνετε τους άλλους απλά να εκφράζουν τα δύσκολα πράγματα που περνούν.
Κάνετε υπερβολικές προσωπικές θυσίες
To σύμπλεγμα σωτήρα μπορεί να περιλαμβάνει μια αίσθηση θησίας ή αυτο-εξουθένωση, για ηθικούς σκοπούς.
Μπορεί να θυσιάσετε τις προσωπικές σας ανάγκες και να εξουθενώσετε τον εαυτό σας, για να φροντίσετε άτομα που μπορεί να μην θέλουν πραγματικά βοήθεια.
Αυτές οι θυσίες μπορεί να περιλαμβάνουν πράγματα όπως:
- χρόνος
- χρήματα
- συναισθηματικός χώρος
Νομίζετε ότι είστε οι μόνοι που μπορείτε να βοηθήσετε
Οι σωτήρες συχνά αισθάνονται ότι οφείλουν να σώσουν άλλους επειδή πιστεύουν ότι κανείς άλλος δεν μπορεί. Αυτό συνδέεται με τις φαντασιώσεις της παντοδυναμίας.
Ίσως δεν πιστεύετε πραγματικά ότι είστε παντοδύναμοι. Αλλά το να πιστεύετε ότι έχετε την ικανότητα να σώσετε κάποιον ή να βελτιώσετε τη ζωή του προέρχεται από μια παρόμοια πεποίθηση.
Αυτή η πεποίθηση μπορεί επίσης να υποδηλώνει μια αίσθηση ανωτερότητας. Ακόμα κι αν δεν έχετε συνειδητή επίγνωση αυτού, μπορεί να εμφανιστεί στον τρόπο που συμπεριφέρεστε στον σύντροφό σας. Για παράδειγμα, ίσως αναλάβετε έναν γονικό ρόλο πατρονάροντάς τους ή διορθώνοντάς τους.
Βοηθάτε για λάθος λόγους
Το να σώσετε και να βοηθήσετε τους άλλους γίνεται αυτοσκοπός και το κάνετε με κάθε κόστος για τον εαυτό σας. Μέσα από αυτό αισθάνεστε χρήσιμοι και παραγωγικοί.
Προσπαθείτε λοιπόν, να σώσετε άλλους ανθρώπους γιατί νιώθετε ότι πρέπει, ανεξάρτητα από τις δικές σας ανάγκες. Μπορεί επίσης να πιστεύετε ότι οι ανάγκες σας έχουν μικρότερη σημασία από των άλλων.
Επίσης, παρατηρείται συχνά, ότι πολλά άτομα,μπορεί να επικεντρωθούν στο να βοηθήσουν άλλους όταν:
αισθάνονται ανίκανοι να διαχειριστούν τα δικά τους ζητήματα
έχουν άλυτα τραύματα ή δυσκολίες στο παρελθόν τους
Σύνδρομο του Σωτήρα: Πώς με επηρεάζει;
Η προσπάθεια να σώσετε κάποιον από τα προβλήματά του συχνά δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Ακόμα κι αν κάποιος αλλάξει όντως ως αποτέλεσμα των προσπαθειών σας, αυτά τα αποτελέσματα μπορεί να μην διαρκέσουν πολύ, εκτός κι αν ήθελε πραγματικά να αλλάξει για τον εαυτό του.
Οι τάσεις σωτηρίας μπορούν επίσης να έχουν αρνητικό αντίκτυπο σε εσάς, ειδικά αν δεν μπορείτε να τις περιορίσετε.
Burnout
Χρησιμοποιώντας όλο το χρόνο και την ενέργειά σας για να βοηθήσετε τους άλλους, σας μένει λίγη ενέργεια για τον εαυτό σας.
Πιθανότατα να αισθάνεστε εξουθενωμένοι και ματαιωμένοι.
Διαταραγμένες σχέσεις
Εάν σκέφτεστε το σύντροφό σας (ή τον αδερφό, τον καλύτερο φίλο ή οποιονδήποτε άλλον) ως ένα «δύσκολο έργο επισκευής με μεγάλες δυνατότητες», η σχέση σας πιθανότατα δεν πρόκειται να πετύχει.
Το να συμπεριφέρεστε στα αγαπημένα σας πρόσωπα σαν «σπασμένα πράγματα», που χρειάζονται επισκευή μπορεί να τους κάνει απογοητευμένους και αγανακτισμένους.
Κι αυτό, διότι με τον τρόπο σας, τους δείχνετε ότι οι ίδιοι είναι ανίκανοι να διαχειριστούν μόνοι τους τη ζωή τους ή ότι πρέπει να αλλάξουν για να είναι καλοί.
Επιπλέον, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε άλλα ζητήματα, όπως η συνεξάρτηση, στη σχέση, κάτι που επηρεάζει αρνητικά τόσο εσάς, όσο και το άλλο άτομο.
Αίσθηση αποτυχίας
Με μια νοοτροπία του ότι είμαι ο σωτήρας, πιστεύετε ότι μπορείτε να διορθώσετε τα προβλήματα των άλλων. Κάτι τέτοιο όμως, αποτελεί ψευδαίσθηση και δεν είναι ρεαλιστικό.
Αυτή η πεποίθηση, οδηγεί στο να συνεχίσετε να κυνηγάτε μια εμπειρία που δεν υπάρχει αλλά σας παρέχει σταθερές ευκαιρίες για απογοήτευση και ματαίωση.
Καταλήγετε να αντιμετωπίζετε συνεχείς αποτυχίες, καθώς συνεχίζετε να ζείτε στο ίδιο μοτίβο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια συναισθήματα αυτοκριτικής, ανεπάρκειας, ενοχής και απογοήτευσης.
Ανεπιθύμητα συμπτώματα διάθεσης
Η αίσθηση της αποτυχίας μπορεί να οδηγήσει σε πολλές δυσάρεστες συναισθηματικές εμπειρίες, όπως:
- κατάθλιψη
- αγανάκτηση ή θυμό προς άτομα που δεν θέλουν τη βοήθειά σας
- απογοήτευση με τον εαυτό σας και τους άλλους
- μια αίσθηση απώλειας ελέγχου
Σύνδρομο του σωτήρα: Πώς να το ξεπεράσετε
Υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να αντιμετωπίσετε τις τάσεις σωτηρίας. Για αρχή, είναι απαραίτητο να αναγνωρίσετε ότι εμφανίζετε αυτή τη συμπεριφορά.
Προσπαθήστε μόνο να ακούτε, αντί να πράττετε
Δουλεύοντας στις δεξιότητες ενεργητικής ακρόασης, μπορείτε να αντισταθείτε στην παρόρμηση να βοηθήσετε.
Μπορεί να νομίζετε ότι το αγαπημένο σας πρόσωπο ανέφερε το πρόβλημα επειδή θέλει τη βοήθειά σας. Αλλά μπορεί να ήθελε μόνο να πει σε κάποιον για αυτό που τον απασχολεί, χωρίς να θέλει να το συζητήσει περαιτέρω ή να βρει κάποια λύση.
Αποφύγετε αυτή την παρόρμηση να δώσετε λύσεις και συμβουλές και αντ’ αυτού ακούστε με ενσυναίσθηση.
Προσφέρετε βοήθεια μόνο εάν σας ζητηθεί
Είναι καλύτερο να αποφύγετε να παρέμβετε μέχρι κάποιος να ζητήσει βοήθεια. Δεν υπάρχει τίποτα κακό στο να θέλετε τα αγαπημένα σας πρόσωπα να ξέρουν ότι είστε εκεί για αυτούς.Ταυτόχρονα, μπορούν να ζητήσουν βοήθεια όταν τη χρειαστούν και όχι να μπείτε εσείς στη διαδικασία αυθαίρετα.
Αντί να πάρετε τον έλεγχο της κατάστασης ή να τους πιέσετε να δεχτούν τη βοήθειά σας, δοκιμάστε να βάλετε την μπάλα στο γήπεδο τους με φράσεις όπως:
«Ενημερώστε με αν χρειάζεστε βοήθεια».
«Είμαι εδώ αν με χρειαστείς».
Αν σας ζητηθεί βοήθεια, ακολουθήστε την καθοδήγησή τους (ή ρωτήστε τι μπορείτε να κάνετε) αντί να υποθέσετε ότι γνωρίζετε τι είναι καλύτερο για αυτούς.
Θυμηθείτε: Ελέγχετε μόνο τον εαυτό σας
Όλοι αντιμετωπίζουν δυσφορία μερικές φορές. Αυτό είναι μέρος της ζωής. Τα προβλήματα των άλλων είναι ακριβώς αυτό — τα προβλήματά τους.
Φυσικά και μπορείτε να τους βοηθήσετε, χρειάζετε όμως να έχετε ένα μέτρο. Να μην κάνετε δηλαδή τα προβλήματά τους δικά σας και να μην αφοσιώνεστε σε αυτά με αυτοθυσία.
Αν αγαπάτε κάποιον, είναι λογικό να θέλετε να προσφέρετε υποστήριξη. Το να υποστηρίζετε όμως πραγματικά κάποιον συνεπάγεται ότι του δίνετε χώρο να μάθει και να αναπτυχθεί από τις πράξεις του.
Κάποιος μπορεί να μην έχει όλες τις απαντήσεις αμέσως, και αυτό είναι εντάξει. Να θυμάστε ότι ακόμα κι έτσι, εξακολουθεί να είναι ο καλύτερος κριτής για το τι του ταιριάζει και τι χρειάζετε.
Γυρίστε το φακό σε εσάς
Είτε το συνειδητοποιείτε είτε όχι, ενδέχεται να προσπαθείτε να βοηθήσετε άλλους επειδή δεν ξέρετε πώς να αντιμετωπίσετε το δικό σας τραύμα ή συναισθηματικό πόνο.
Γι αυτό λοιπόν, μπορείτε να αφιερώσετε χρόνο για να εντοπίσετε τα πράγματα που προκαλούν σε εσάς δυσφορία ή σας φαίνονται δύσκολα και δυσλειτουργικά. Σκεφτείτε ακόμα, πώς αυτά τα πράγματα, μπορούν να τροφοδοτήσουν επιβλαβή μοτίβα (όπως να βοηθήσετε άλλους επειδή έτσι αυξάνετε την αυτοεκτίμησή σας).
Αντί να χρησιμοποιείτε άλλους για να ζήσετε τις αλλαγές που θέλετε να κάνετε για τον εαυτό σας, σκεφτείτε πώς μπορείτε να δημιουργήσετε αλλαγές στη ζωή σας.
Μιλήστε με έναν ψυχολόγο
Η συνεργασία με έναν θεραπευτή δεν είναι ποτέ κακή ιδέα όταν πρόκειται να κατανοήσετε καλύτερα αυτό που οδηγεί τη συμπεριφορά σας.
Μπορεί να είναι ιδιαίτερα χρήσιμο εάν:
- θέλετε να αποκαλύψετε και να επεξεργαστείτε επώδυνα γεγονότα από το παρελθόν,
- θέλετε να βελτιώσετε τη ζωή και τις σχέσεις σας,
- οι τάσεις σωτηρίας επηρεάζουν τη σχέση σας,
- νιώθετε άδειοι ή άχρηστοι εκτός κι αν κάποιος σας χρειάζεται.
Ακόμα κι αν δεν είστε σίγουροι πώς να αντιμετωπίσετε τις τάσεις σωτηρίας μόνοι σας, ένας θεραπευτής μπορεί να προσφέρει καθοδήγηση και υποστήριξη.
Κι αν κάποιος προσπαθεί να «με σώσει»;
Αν όλα αυτά ακούγονται σαν να ισχύουν για κάποιον στη ζωή σας, αυτές οι συμβουλές μπορούν να σας βοηθήσουν να ανταποκριθείτε στις προσπάθειές του χωρίς να προκαλέσετε περιττό άγχος.
Επισημάνετε γιατί η συμπεριφορά τους δεν βοηθά
Οι σωτήρες μπορεί να έχουν καλές προθέσεις, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να δεχτείτε τις προσπάθειές τους να σας βοηθήσουν.
Μπορείτε να πείτε:
«Όχι, ευχαριστώ, το έχω υπό έλεγχο».
«Ξέρω ότι θέλεις να βοηθήσεις γιατί σε νοιάζει. Προτιμώ να προσπαθήσω να το αντιμετωπίσω μόνος μου για να μπορέσω να μάθω από αυτό που συνέβη».
«Όταν δεν μου δίνεις την ευκαιρία να αντιμετωπίσω τα προβλήματα ο ίδιος, νιώθω ότι δεν με σέβεσαι».
Ενθαρρύνετε τους να λάβουν βοήθεια
Όταν οι τάσεις σωτηρίας ενός αγαπημένου προσώπου επηρεάζουν τη σχέση σας, η θεραπεία μπορεί να σας βοηθήσει.
Δεν μπορείτε να τους κάνετε να δουν έναν θεραπευτή, αλλά μπορείτε να προσφέρετε υποστήριξη και επικύρωση. Οι άνθρωποι μερικές φορές αποφεύγουν να πηγαίνουν σε θεραπεία επειδή ανησυχούν για το πώς θα αντιδράσουν οι άλλοι, επομένως η ενθάρρυνσή σας μπορεί να σημαίνει πολλά. Εάν είναι πρόθυμοι, μπορείτε ακόμη και να μιλήσετε με έναν σύμβουλο μαζί.
Διαβάστε σχετικά:Ποιός είμαι;Πώς να βρω την ταυτότητα του εαυτού μου
Εάν έχετε μια επίμονη ανάγκη να παρέμβετε και να σώσετε τους αγαπημένους σας από τα προβλήματά τους ή τους εαυτούς τους, μπορεί να έχετε τάσεις σωτηρίας.
Μπορεί να νομίζετε ότι βοηθάτε, αλλά η προσπάθεια να σώσετε ανθρώπους, ειδικά όταν δεν θέλουν να σώσουν, συχνά αποτυγχάνει. Οι πιθανότητες είναι ότι κάποιος που χρειάζεται πραγματικά βοήθεια θα τη ζητήσει, επομένως είναι συνετό να περιμένετε μέχρι να σας ζητηθεί.
